NL 
EN 
Miljarden worden geïnvesteerd om migranten en potentiële migranten in Afrika te houden. Of dit resultaat heeft, is onduidelijk. Mensen blijven met veel risico de vaak levensgevaarlijke routes nemen om hier een onzeker bestaan op te bouwen. Het wordt tijd om te investeren in zaken waar Afrikanen echt behoefte aan hebben. Laten we dat doen door met hen en met Afrikanen die al in de EU zijn te praten, in plaats van over hen. Migratie is van alle tijden. Tijd voor een nuchtere en effectieve aanpak.
Voor Afrikanen die naar de EU willen, is er eigenlijk geen andere optie dan de grootste gok van hun leven te wagen, want legale mogelijkheden voor migratie zijn bijna niet voorhanden. Ik pleit ervoor om te investeren in legale mogelijkheden, zodat migranten een alternatief hebben. En om hierbij goed te luisteren naar wat werkelijk de behoeften zijn van Afrikanen zelf.
Zo’n mogelijk alternatief is circulaire arbeidsmigratie, een vorm van migratie waarbij migranten tijdelijk elders verblijven en skills, ervaring en kennis op doen. Om dit succesvol te laten verlopen zijn duidelijke voorwaarden en heldere afspraken nodig. Uit mijn onderzoek in Ghana en Tunesië blijkt dat jongeren erg gedreven zijn om het in hun eigen land te maken. Een periode in het buitenland werken kan daarbij van grote waarde zijn.
Maar dan moet er wel iets zijn om naar terug te keren. Zonder toekomstperspectief in eigen land zal illegaliteit in Europa een aantrekkelijk alternatief blijven, daarom moeten we slimmer investeren in de landen van herkomst. Werkgelegenheid, politieke participatie en het tegengaan van corruptie zijn hierbij cruciaal. Dit is wat Afrikanen zelf aangeven als kernpunten. Ontwikkelingssamenwerking levert hier een belangrijke bijdrage aan, maar dan moeten we wel investeren in zaken die ook echt een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het perspectief van jongeren in Afrikaanse landen. De tijd van bezuinigingen moeten we achter ons laten.
Grensbewaking om irreguliere migratie terug te dringen valt naar mijn mening zeker niet onder ontwikkelingssamenwerking, terwijl dit tegenwoordig wel vaak het geval is. Meer grensbewaking tussen Afrikaanse landen heeft zelfs nog een vervelend neveneffect, namelijk dat het ook de bestaande migratie binnen het continent onder druk zet. Dit terwijl het overgrote deel van de potentiele migranten uit Sub-Sahara Afrika juist in de eigen regio wil blijven. Als dit onmogelijk wordt gemaakt, en er geen toekomstperspectief in eigen land is, zal grensbewaking juist bijdragen aan meer frustratie, waardoor een reis naar Europa aanlokkelijker wordt. Dit is waarom het zo belangrijk is om te praten met belanghebbenden op het Afrikaanse continent zelf.
Sowieso moeten we ontspannener omgaan met toegang tot ons continent. Geef mensen sneller en makkelijker een visum om hier op vakantie of familiebezoek te gaan. De regels zijn nu zo strikt dat ze leiden tot enorme frustratie. Ook moeten we degene die er de gevolgen van ondervinden serieus nemen als gesprekspartner, zoals leiders vanuit de Afrikaanse diaspora. Geef hen een stem in ons migratiebeleid, zodat dit een positief effect heeft niet alleen op ons hier in Nederland, maar ook voor hen in Afrika.
Want het migratiebeleid moet eerlijker en negatieve neveneffecten moeten worden tegen gegaan. We moeten voorkomen dat wij de beste mensen hierheen halen alleen om tekorten op onze eigen arbeidsmarkt op te vangen. Het zou bijvoorbeeld verkeerd zijn als Afrikaanse verpleegkundigen hier aan het werk zijn, als daarmee in de landen van herkomst een groot tekort ontstaat. Stimuleer daarom dat ook mbo’s, vanuit het ontwikkelingsbudget, campussen in het buitenland kunnen oprichten. Laat deze opleidingen niet alleen aansluiten aan waar in Nederland behoefte aan is, maar vooral ook waar in de landen zelf behoefte aan is. Geef de leerlingen de mogelijkheid om ook meteen een basiscursus Nederlands te volgen, zodat circulaire migratie tussen de twee landen bevorderd wordt.
Het debat over migratie is nu een debat tussen twee uitersten: iedereen welkom of niemand welkom. We moeten nuchter bekijken wat er nodig is voor onze eigen arbeidsmarkt en waar behoefte aan is bij Afrikanen. Haal migratie uit de taboesfeer en werk aan een nuchtere en effectieve aanpak.
Door: Anne van der Meer, senior beleidsmedewerker FMS
