NL 
EN 
Op 21 november 2017 was het groot feest in Zimbabwe, want na 37 jaar was het land bevrijd van het ‘mugabisme’. President Robert Mugabe trad tegen zijn wil af en zag daarmee de droom van zijn echtgenote Grace Mugabe om president te worden in duigen vallen. Ondanks zijn aftreden gaat er na het feestvieren een golf van onzekerheid over het land. De 75-jarige Emmerson Mnangagwa volgde hem op als president en ziet zichzelf als een echte democraat die het land drastisch wilt hervormen. Velen twijfelen echter aan de democratische aardverschuiving die hij belooft.
Mugabisme of verandering
Mnangagwa, de schaduw van Mugabe, werd op 24 november, na de zogenoemde paleiscoup van anderhalve week eerder, beëdigd als president. Omringd door militairen en loyalisten van ZANU-PF, zowel zijn partij als die van Mugabe, zei hij tijdens zijn eerste toespraak een “president voor alle burgers van Zimbabwe” te willen zijn. Tevens beloofde hij een complete cultuuromslag in de nationale politiek en economie, gevolgd door aansluitende democratische verkiezingen in 2018.
De cultuuromslag lijkt echter mislukt, met de vervanging van de ene controversiële leider door de andere. ‘De krokodil’, zoals velen Mnangagwa noemen door zijn politieke sluwheid en omstreden verleden, draagt met zijn lijst van maar liefst 22 ministers niet bij aan verandering. Een groot deel van de oude garde blijft nog deel uitmaken van de nieuwe regering. Ondanks dat er een ‘nieuw’ kabinet aan de macht is, blijft het mugabisme voelbaar in Zimbabwe en op het internationale toneel.
Westerse landen houden de ontwikkelingen op het gebied van democratie in Zimbabwe dan ook nauwlettend in de gaten. President Mnangagwa’s reactie hierop is dat hij de verkiezingen, die voor dit jaar gepland staan, op democratische wijze door zal laten gaan. Waarbij de nieuwe minister van Media, Chris Mutsvangwa, opmerkte dat Mnangagwa de ‘Zimbabwaanse Deng Xiaoping’ is door zijn plannen om de markt en het buitenlands beleid te hervormen, zonder enige inmenging van politieke liberalisering. Patrick Chinamasa, minister van Financiën, pleit er dan ook voor dat de Amerikaanse sancties vervallen, om met schone lei te beginnen aan het heropbouwen van de Zimbabwaanse economie.
Chiwenga: van coupleider tot vicepresident
Na de beëdiging beloonde hij de voormalige Zimbabwaanse legerleider Constatino Chiwenga met een benoeming tot vicepresident. Verschillende waarnemers hadden al verwacht dat Chiwenga flink beloond zou worden voor zijn hoofdrol in de coup d’état. Met zijn populariteit onder de militairen wordt hij gezien als een invloedrijke man, die niet zal aarzelen om zijn idealen en die van andere Zimbabwanen te beschermen. Maar wie is deze man precies en heeft hij de staatsgreep echt georganiseerd om op te komen voor de belangen van het volk, of om zelf een greep te doen naar meer macht en gezag? Weinig komt er naar buiten over Chiwenga en het blijft spannend wat zijn bijdrage zal zijn aan de koers van de huidige president en een nieuwe Zimbabwe.
Op weg naar een (on)zekere toekomst
Nu Mugabe is afgezet, maar wel kan genieten van immuniteit en zijn gouden handdruk van 10 miljoen dollar, hebben Mnangagwa en de minister van Landbouw, Perrance Shiri, de deuren heropend voor de blanke boeren. Onder leiding van Mugabe werd hun land vanaf 2000 op gewelddadige wijze afgenomen. Deze hervormingen hebben de landbouw in het land, eens de belangrijkste pijler van de economie, op desastreuze wijze vernietigd.
Om de landbouwsector weer een toekomst te geven, heeft Shiri gezegd dat mensen die illegaal landbouwgrond bezetten of bewonen er onmiddellijk moeten vertrekken. Het doel hiervan is om de blanke boeren en de ooit lucratieve sector weer te laten herleven en opnieuw de graanschuur van de regio te worden. De terugkeer van de eerste boer, Robert Smart, wordt dan ook gezien als een belangrijke breuk met het beleid van de oud-president. Maar zal de terugkeer van Smart leiden tot de terugkeer van andere blanke boeren? Kunnen de leiders het land democratischer regeren? En zullen de ware potenties van het land benut worden? De toekomst en koers die Zimbabwe zal varen blijven tot dusver onzeker.
Photo: Flickr
