NL 
EN 
Foto: Muurschildering van Mahsa Amini – Domingo Alves, Creative Commons
Vandaag zou het de 23e verjaardag van Mahsa Amini zijn. Helaas werd haar leven vorig jaar op gruwelijke wijze beëindigd, 4 dagen voor haar 22e verjaardag. Ze werd opgepakt door de moraalpolitie omdat ze haar haren niet op de voorgeschreven manier had bedekt. Na haar arrestatie werd ze dusdanig mishandeld dat ze op 16 september 2022 overleed aan haar verwondingen. Amini’s dood leidde tot felle protesten in heel Iran tegen de streng-religieuze wetten in het land en de sterk ingeperkte vrijheid. Nu, iets meer dan een jaar na haar dood, kunnen we terugkijken op de protesten en zien of deze enige verandering hebben bewerkstelligd in de maatschappij. Daarnaast zijn er op Amini’s sterfdag, 4 dagen geleden, weer protesten uitgebroken in verschillende steden. De strijd tegen het regime blijft zich dus nog steeds voortzetten.
Protesten
Na de dood van Amini ontstonden er in Iran grote protesten waartegen de overheid hard optrad. Meer dan 500 demonstraten kwamen om, vele anderen raakten gewond en meer dan 20 duizend demonstranten werden opgepakt. Even leek het erop dat de overheid meer vrijheden zou toestaan, maar na verloop van tijd werd duidelijk dat dit niet zo was en dat extreem conservatieve partijen in het parlement zelfs aandrongen op nog strengere wetgeving, bijvoorbeeld op het gebied van kleding voor vrouwen. Deze wetgeving is vandaag goedgekeurd door het Iraanse parlement voor een 3-jarige proefperiode. In de nieuwe wet staat dat vrouwen die zich niet volgens de voorschriften kleden, voornamelijk zij die worden gezien als ‘collaborerend met buitenlandse actoren’ , kunnen worden veroordeeld tot een gevangenisstraf van tussen de vijf en tien jaar.
De nu opnieuw opgelaaide protesten van de afgelopen dagen tonen aan dat de spanningen die er in de Iraanse maatschappij leefden, niet zijn verdwenen sinds de protesten van vorig jaar. Op 16 september, de sterfdag van Amini, gingen in verschillende grote steden opnieuw groepen protestanten de straat op. De oproerpolitie was in grote getalen aanwezig en greep hard in. Ze pakten meer dan 260 mensen op en wisten grote protesten in bijvoorbeeld Teheran te voorkomen. Ook in de periode voorafgaand aan 16 september heeft de Iraanse overheid verschillende maatregelen getroffen om ervoor te zorgen dat de protesten niet opnieuw zouden oplaaien. Zo heeft het regime bijvoorbeeld de journalisten die publiceerden over de dood van Amini gevangen gezet, omdat zij gerebelleerd zouden hebben tegen het regime.
Repressie
Het is belangrijk de ontwikkelingen in Iran onder de aandacht te blijven brengen, omdat vreedzame protestanten stelselmatig worden onderdrukt door de autoriteiten. De repressie is het afgelopen jaar alleen maar toegenomen en uit zich in de intimidatie van activisten, dissidenten, academici, advocaten en andere burgers. Zij worden opgepakt, aangeklaagd en op verschillende manieren geïntimideerd om ze zo het zwijgen op te leggen. Daarnaast worden familieleden van protestanten die zijn omgekomen tijdens de protesten in 2022 bedreigd. Ook patrouilleert de moraal politie weer, zij controleren of vrouwen hun hoofddoek op de voorgeschreven manier dragen. De werkzaamheden van deze agenten werden aan het begin van de protesten in 2022 stilgelegd, omdat er vanuit de bevolking grote onvrede bestond over deze dienst en omdat Amini door agenten van deze dienst werd gedood. De Iraanse autoriteiten doen er dus alles aan om enig verzet de kop in te drukken. Toch valt uit de publieke herdenkingen op Mahsa Amini’s sterfdag op te maken, dat de Iraniërs zich niet zomaar gewonnen geven en blijven vechten voor hun vrijheid.
De dood van Mahsa Amini en de protesten die hierop volgden waren eerder het onderwerp van ons politieke café op 7 februari 2023. Lees daar hier meer over.
