NL 
EN 
‘Locked out and left behind? Gender, intersecting inequalities and the SDGs’. Een hele mond vol, maar dit was het thema van deze lezing op een donderdagmiddag in het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT) in Amsterdam. Afgelopen 15 februari was hier hoogleraar gender en ontwikkeling Naila Kabeer te gast. Ondanks de soms moeilijk te volgen materie was het een zeer interessante middag met veel belangstelling uit de zaal. Ook de vragen na afloop van de lezing lieten de emotie uit de zaal goed blijken. Na een korte zoektocht naar de juiste ingang van het KIT, kwam ik binnen in een volle zaal. De lezing begon met een korte introductie over de transitie van de Millennium Development Goals (MDG’s) naar de Sustainable Development Goals (SDG’s). Anders dan bij de MDG’s gaat het bij de duurzame ontwikkelingsdoelen niet meer alleen om armoedebestrijding in ontwikkelingslanden, maar ook om het verbeteren van het milieu en het bevorderen van duurzame economische groei wereldwijd. Het zijn echte “global goals” geworden. Zo vindt ook Kabeer, die over MDG 3 – “Promote gender equality and empower women” – zei dat er niet veel is veranderd in de wereld en zich nog steeds dezelfde problemen voordoen. De SDG’s kunnen hier een beter inzicht in geven. In deze lezing stond SDG 10 voor het verminderen van ongelijkheden tussen en binnen landen centraal.
Vooral het fenomeen van kruisende ongelijkheden in verschillende delen van de wereld en de verschillende pogingen om deze aan te pakken, stonden centraal. Kabeer presenteerde een case study over Brazilië van 2002 tot 2013, dat als voorbeeld moet dienen voor de hele wereld. Ze introduceerde drie soorten ongelijkheid om zich vervolgens toe te spitsen op een van deze drie: de ‘intersecting inequalties’, oftewel de kruisende ongelijkheid. Verticale ongelijkheid richt zich op het individu, het inkomen en rijkdom, horizontale ongelijkheid richt zich op groepen gebaseerd op identiteit en Kabeer richt zich op ‘intersecting’, kruisende ongelijkheid en hoe verschillende domeinen zich kruizen in het armste deel van de samenleving.
“Deep seated discrimination”
Na ‘intersecting inequalties’ aan de hand van een sociale Pyramide van Nepal verder te hebben geïllustreerd, werd de casus Brazilië verder uitgediept. Zogenaamde ‘high levels of inequality’ gaven een goed voorbeeld van de inkomensongelijkheid in het land. In Brazilië is het nog steeds de witte man die het meest verdient. Van 2002 tot 2013 is de inkomensongelijkheid in Brazilië weliswaar gedaald, de armste zijn meer gaan verdienen, maar bij inheemse groepen is de ongelijkheid nog steeds problematisch. Dit is ook wat SDG 10 reflecterend op de MDG’s rapporteerde. Bepaalde groepen aan de onderste kant van de samenleving worden systematisch “afgesloten” en achtergelaten. Voor inheemse groepen geldt dus dat zij kruisen op meerdere overlappende ongelijkheden, waardoor ze moeilijker te bereiken zijn dan de rest van de bevolking. Hun kansarme status blijft hierdoor generaties lang bestaan. Zo werken vrouwen in Brazilië meer dan mannen, waarvan de armere vrouwen het meest. Inheemse vrouwen liggen daar nog weer op achter. “Deep seated discrimination”, aldus Kabeer.
De lezing werd afgesloten met de vraag wat we kunnen leren van Brazilië in de periode 2002-2013. Kabeer legt uit dat economische groei geen reden voor verandering hoeft te zijn op het gebied van ongelijke groei. Economische elementen spelen slechts op de achtergrond een rol, maar zijn niet verantwoordelijk voor verandering elders. Reflecterend op Brazilië noemt ze tien lessen waar andere landen van kunnen leren. Onder andere op het gebied van de arbeidsmarktbeleid, sociale bescherming, quota’s en sociale mobilisatie. Daarnaast zegt ze over doel 5, ‘Achieve gender equality and empower all women and girls’: leg niet teveel focus op dit doel er is veel meer.
Geloof in de SDG’s?
Onder begeleiding van Maitrayee Mukhopadhyay, Senior Advisor KIT Gender, konden naar aanleiding van de lezing vragen worden gesteld. Uit de zaal klonk van een aantal plaatsen een kritisch geluid. Zo werd er een vraag gesteld over waarom Kabeer in haar case study over Brazilië naast de pijlers sociaal en economisch, de derde pijler milieu niet mee nam. Ook was er veel verwarring over de invloed van de private en ‘corporate’ sector op ongelijkheid. Kabeer reageerde hierop: “I’m not gonna chill you up”, maar ik zie het probleem. Corporaties houden nou eenmaal niet van imagoverlies stelde ze stellig. Het gaat erom hoe pragmatisch je bent en wat je wilt bereiken want juist bottom up kan verandering te weeg brengen aan de top. Echt geloven in de SDG’s doet ze naar eigen zeggen niet, maar de potentie kan al veel teweeg brengen.
