Zoek op
Sluit dit zoekvak.

Leiderschapswissel Zuid-Afrika kent twee gezichten

Nobele anti-apartheid activist of bedrieglijke rijke zakenman?

“It is better to lead from behind and to put others in front, especially when you celebrate victory when nice things occur. You take the front line when there is danger. Then people will appreciate your leadership.” – Nelson Mandela

What’s new?

Wat maakte Nelson Mandela een succesvol leider? Dat is de vraag die Cyril Ramaphosa, het nieuwe hoofd van de Zuid-Afrikaanse partij ANC (African National Congress), zichzelf afgelopen weekend afvroeg voorafgaand aan zijn speech op de 106e verjaardag van de partij. De speech van Ramaphosa stond in het teken van de corruptie en het disfunctioneren van het ANC en zijn belofte om de geloofwaardigheid die de partij onder Mandela ooit kende, te herstellen. Een paar weken daarvoor was Ramaphosa gekozen tijdens het congres, waarbij de stemming moest worden uitgesteld vanwege onduidelijkheid over wie wel en niet bevoegd was om te stemmen. Ramaphosa volgt president Jacob Zuma op als hoofd van de partij na een reeks schandalen, maar was zijn speech overtuigend genoeg om het sceptische volk gerust te stellen? De verkiezingen van 2019 zullen het leren.

Het ANC is sinds de oprichting in 1912 een van de oudste partijen van Afrika en sinds het einde van de apartheid in de jaren ’90 de eerste partij in het land. Sindsdien levert de partij onafgebroken de president van het land. Ondanks dat heeft de partij zich de afgelopen jaren niet populairder gemaakt. Miljarden Rand zou via de partij illegaal in handen zijn gekomen van individuen; een kwestie die volgens Ramaphosa niet langer onbesproken kan blijven. Volgens hem zijn deze misstanden de oorzaak voor de armoede en werkloosheid in het land en is een “radicaal sociaaleconomische transformatie” de enige oplossing. Zo pleit hij voor gratis hoger onderwijs voor arme en werkende studenten en een nationaal minimumloon.

De nieuwe partijleider wist tijdens zijn speech bij velen hoge ogen te gooien, maar is hij wel geschikt voor de taak? De nobele anti-apartheid activist is evengoed een van de rijkste zakenmannen van Zuid-Afrika en de vraag is of hij het imago van de partij kan redden. “Mijn doel is om een economie te creëren waarin alle Zuid-Afrikanen kunnen floreren en die de mensheid als geheel ten goede komt in plaats van slechts een bevoorrechte groep.” Een merkwaardige uitspraak voor een van de rijkste zakenmannen van het land merken critici terecht op.

Werpt uit de hand gelopen mijnstaking ander licht op de zaak?   

Dit is niet de enige reden waarom de politicus alias zakenman wordt minacht. Ramaphosa is nauw betrokken geweest bij de moord op 34 mijnwerkers naar aanleiding van een mijnstaking in 2012. De situatie escaleerde toen de politie, in opdracht van Ramaphosa, de confrontatie opzocht met mijnwerkers voor wie, vanwege slechte werkomstandigheden, lage lonen en uitbuiting de maat vol was. Zijn handelen tijdens dit conflict achtervolgt hem nog dagelijks. Ramaphosa stond aan het hoofd van het desbetreffende mijnbedrijf en heeft de verantwoordelijkheid hiervoor genomen. Hij betuigt spijt en spreekt van een situatie die in de toekomst ten alle tijden moet zien te worden voorkomen. Ramaphosa is vooral populair onder de zwarte middenklasse in stedelijke gebieden. Vooralsnog ziet het er uit alsof de partij tijdens de parlementsverkiezingen van 2019 traditiegetrouw de grootste partij zal worden. Of het tij zal keren met Ramaphosa als nieuwe president, moeten we afwachten.

Photo: Flickr