Een spannende wedstrijd: presidentsverkiezingen Roemenië

Op 10 november gaan de Roemenen stemmen voor een nieuwe president. De verkiezingscampagne is begonnen en het speelveld is breed. Voor het eerst doet een kandidaat van de progressieve USR mee voor het presidentschap.

Bevoegdheden

De Roemeense president wordt gekozen voor vijf jaar en wordt geacht boven de partijen te staan. Hij of zij (tot nu toe altijd mannen) moet het partijlidmaatschap opzeggen, het land vertegenwoordigen bij bijeenkomsten van staatshoofden en lintjes doorknippen. Maar de president heeft ook een aantal bevoegdheden: hij zit de raad voor staatsveiligheid voor, hij kan de raad voor de magistratuur voorzitten, een referendum uitschrijven, ministersbenoemingen weigeren en wetten terugsturen naar het parlement.

Kandidaten

Terwijl de regering bijna altijd van links-conservatieve snit is (geleid door de PSD, de voormalige communisten), heeft Roemenië sinds 2004 altijd een progressieve president gehad (wat men in Roemenië ‘rechts’ noemt). De huidige president is Klaus Iohannis, een etnische Duitser en liberaal die als burgemeester van de stad Sibiu een solide reputatie had opgebouwd. Hij gaat voor een tweede termijn. Ter linkerzijde is de kandidaat een vrouw, Viorica Dăncilă. Zij is de huidige premier van Roemenië, door velen sympathiek, maar ook zwak en incompetent gevonden. De presidentskandidaat namens de nieuwe partij USR, die de stedelijke progressieve middenklasse vertegenwoordigt, is partijvoorzitter Dan Barna, een nog onbekende figuur in de nationale politiek. Dan zijn er tal van andere kandidaten, zoals Kelemen Hunor van de etnisch Hongaarse partij (er wonen meer dan een miljoen Hongaren in Roemenië), Teodor Paleologu, een gerespecteerd politicus. Ook hebben een oude acteur, een monarchist en een ex-mijnwerkersvoorman zich kandidaat gesteld.

Voorspelling

Waarschijnlijk zal één ronde niet genoeg zijn. De zittende president, Iohannis, gooit de hoogste ogen. In de laatste opiniepeiling kwam hij op ongeveer 40 procent. Dăncilă kan op haar vaste achterban rekenen. PSD-stemmers waren altijd zeer trouw en goed voor zo’n 40 procent van de stemmen, maar sinds de Europese verkiezingen van dit voorjaar lijkt die basis gekrompen te zijn. Dan Barna komt op de derde plaats, maar zal te weinig gewicht hebben om de tweede ronde te halen. De andere kandidaten maken nauwelijks kans. Als Dăncilă wint, zal dat een geweldige opsteker zijn voor de gevestigde orde van partijbaronnen en machtsnetwerken. Als Iohannis wint, zal het van de regering afhangen of Roemenië vooruitgang kan boeken op belangrijke beleidsterreinen als pensioenen, milieu, infrastructuur en corruptie. Volgend jaar zijn er parlementsverkiezingen.

door: Johan Bouman

Foto: Pixabay