NL 
EN 
Er worden grote stappen vanuit Building Change gemaakt, de SDG-toets is eindelijk gelanceerd! Deze tool biedt de mogelijkheid om de internationale effecten van het Nederlandse beleid op SDG’s te monitoren. Hierdoor moet al het Nederlandse beleid en wetgeving vanaf nu rekening houden met de eventuele gevolgen in ontwikkelingslanden en gender. Lees gauw door hoe dit tot stand is gekomen en hoe dit in zijn werking gaat.
Wat houden de SDG’s in?
In 2015 stelden de Verenigde Naties een lijst met 17 duurzame ontwikkelingsdoelen (Sustainable Development Goals, SDG’s) op om te behalen vóór 2030. Met het opstellen van deze agenda streven de lidstaten naar een betere, duurzamere en rechtvaardigere wereld, om een einde te maken aan armoede, onrechtvaardigheid en ongelijkheid. Zo staat doel 10 voor het terugdringen van ongelijkheid; ongelijkheid in inkomen, ongelijkheid in kansen en ongelijkheid in vrijheid. Daarnaast zijn er bijvoorbeeld doelen gericht op het behoud van natuur, op klimaatactie, gendergelijkheid. De 17 doelen zijn onderling ook nauw met elkaar verbonden en ze ondersteunen elkaar. Doel 8, waardig werk en economische groei, draagt bijvoorbeeld ook bij aan gelijkheid; inkomensgroei en economische gelijkheid. De 17 doelen zijn grofweg gezegd onder te verdelen in ecologische, economische en sociale terreinen.
Ook Nederland heeft deze doelen onderschreven en werkt aan economische verbetering, verduurzaming en het bevorderen van gelijkheid in eigen land én via het Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerkingsbeleid. Erg mooi! Maar het kan ook zo zijn dat Nederlands beleid onbedoeld een negatieve impact heeft op de duurzame ontwikkeling van andere landen, vaak ontwikkelingslanden. Het klinkt misschien gek dat, terwijl er aan een duurzaam doel wordt gewerkt, er tegelijkertijd negatieve consequenties voor ontwikkelingslanden kunnen zijn. Denk bijvoorbeeld aan plantages die (in grote hoeveelheden) aangelegd zouden worden door Nederland in Burkina Faso. Het zou een aantal banen creëren, maar het zou ook lastig worden voor de lokale boeren om te concurreren. Dit kan de lokale economische groei tegenhouden, wat resulteert in een grotere mate van ongelijkheid.
Het is daarom van groot belang om oog te hebben voor eventuele negatieve consequenties van Nederlands handelen, en dit inzichtelijk te maken. Het is immers niet de bedoeling dat we met onze ene hand geven, en het vervolgens met onze andere hand terugpakken.
Building Change
Deze negatieve effecten kunnen we beperken met behulp van beleidscoherentie. Vanuit dit principe is Building Change ontstaan, een enthousiaste samenwerking tussen FMS, Partos en Woord en Daad. We werken intensief samen om beleidscoherentie voor ontwikkeling in Nederland stevig op de kaart te zetten. Samen pleiten we voor een eerlijk Nederlands beleid, dat geen negatieve impact heeft op ontwikkelingslanden. Onze visie? Een eerlijke ambitieuze uitvoering van de SDG’s, onder leiding van een positieve, stimulerende overheid. De SDG-agenda zien we namelijk als hét kader voor beleidscoherentie, waarin 17 verschillende ontwikkelingsdoelen in samenkomen.
Om de SDG’s te realiseren is het essentieel een sterke samenwerking te hebben met andere organisaties en instanties. Zo ook met politici. Soms is het nodig om een duwtje in de rug, extra stimulans, te krijgen, informatie te verschaffen of aan te sturen waar nodig is. Zo is de campagne ‘Adopteer een SDG’ opgezet.
De ‘Adopteer een SDG campagne’
De SDG’s werden in 2015 aangenomen, maar leefden nog niet meteen in de Tweede Kamer, en zeker niet buiten de commissie Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Dat terwijl deze agenda juist zo veel verschillende beleidsterreinen aangaat. Om dit te stimuleren lanceerde Building Change in 2017 de campagne ‘Adopteer een SDG’. Maar liefst 26 Kamerleden adopteerden één of meerdere SDG’s, vanuit 8 politieke fracties en werkzaam in verschillende Kamercommissies. We brachten een brede coalitie van organisaties met expertise op het gebied van de verschillende doelen bijeen met politici. Zo’n veertig maatschappelijke organisaties volgen de politici, en voorzien hen van informatie waar nodig. De SDG’s zijn gaan leven in de Tweede Kamer: een mooi Building Change succes!
De totstandkoming van de SDG-toets
In diezelfde periode gingen we als Building Change ook aan de slag met het voorstel voor een SDG-toets. Het belang van de SDG’s ligt wat ons betreft in de samenhang tussen de doelen: als er bij de implementatie van de één, ook rekening wordt gehouden de ander, dan maak je pas echt grote stappen richting beleidscoherentie. Ook wilden we de verschillende ministeries wijzen op de eventuele effecten van hun beleid op de SDG’s en specifiek op de ontwikkeling van ontwikkelingslanden door middel van die doelen.
Niet alleen Building Change zag de invoering van een SDG-toets zitten, ook Roelof van Laar (oud-Kamerlid PvdA) was er enthousiast over. Hij was de eerste die in 2016 pleitte voor de toets. Later pakte ook zijn opvolger Kirsten van den Hul (PvdA) en Elbert Dijkgraaf (SGP) dit ook op. Tijdens de begrotingsbehandelingen Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking maakten de twee zich sterk voor de toets. Kersverse minister Kaag zag het idee wel zitten en ging ermee aan de slag.
Met succes: sinds begin 2019 is de SDG-toets een feit! Nieuw beleid, wet- en regelgeving wordt nu getoetst op de bijdrage aan het behalen van de SDG’s en of het niet juist onbedoeld een negatieve impact heeft hierop. De SDG’s zijn opgenomen in het Integraal Afwegingskader (IAK). Dit gebruiken Rijksambtenaren om nut, noodzaak, effectiviteit en consequenties van beleid, wetten en regels te bepalen. Het IAK toetst via 7 vragen wet- en regelgeving getoetst om te zien of het voldoet aan verschillende kwaliteitseisen. De SDG’s worden hier nu in meegenomen, met extra aandacht voor de effecten op ontwikkelingslanden en de effecten op gender.
Hoe nu verder?
Het succes van deze toets valt of staat met de toepassing ervan. Daarom zal Building Change, en met ons de tientallen maatschappelijke organisaties aangesloten bij de ‘Adopteer een SDG’ campagne, het gebruik van de toets monitoren. Daarnaast geeft de toets Tweede Kamerleden extra mogelijkheden om bewindslieden aan te spreken op de bijdrage van hun nieuwe voorstellen aan het behalen van de SDG’s. Een uitgelezen kans om beleidscoherentie voor ontwikkeling beter op de kaart te zetten!
