De oorlog in Jemen

De burgeroorlog in Jemen duurt maar voort, na 7 jaar onrust. Het begon allemaal tijdens de Jemenitische Revolutie in 2011–2012, toen de regering van Ali Abdullah Saleh ten val werd gebracht. Maar de historische wortels van het conflict gaan veel verder terug, naar de achtjarige burgeroorlog tussen republikeinse en royalistische troepen die begon in de septemberrevolutie van 1962. De imam/koning Muhammad al-Badr werd toen verdreven naar het berggebied. De nieuw uitgeroepen Jemenitische Arabische Republiek werd onmiddellijk erkend door de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie en Jemen verkreeg een zetel in de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties.

Lokale verdeeldheid 

Tijdens die oorlog werden de stammen in het Noorden verscheurd door conflicten, meningsverschillen en andere splitsingen. De revolutie had de afschaffing van sociale ongelijkheid en de voorrechten van het geboorterecht beloofd en een meer rechtvaardige verdeling van politieke participatie, economische middelen en ontwikkeling. De sjeiks profiteerden echter onevenredig van het republikeinse systeem. Op lokaal niveau waren zij in veel opzichten de Republiek zelf. Zo ontstond een patrimoniale structuur waarin politieke macht was gebonden aan personen in plaats van aan instellingen.[1])

Verzet komt op

Sinds het midden van de jaren tachtig begint een verzetsbeweging die snel groeide. Deze rebellen in het Noorden, de Houthis, worden gesteund met wapens door Iran en zijn daarmee tevens een gevaar aan de Zuidgrens van Saudi-Arabië (SA) (Iran en SA zijn aartsvijanden). De coalitie van de huidige regering zijn SA en de Verenigde Staten. Samen met het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk leveren zij voor miljarden dollars wapens aan Saudi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten om de rebellen tot staan te dwingen. Zo is de burgeroorlog in feite tot een internationale oorlog uitgegroeid.

Beide partijen maken zich schuldig aan oorlogsmisdaden tegen onschuldige Jemenitische burgers. Beide partijen worden beschuldigd dat ze uithongering als wapen hebben ingezet, iets wat fundamenteel indruist tegen het internationale oorlogsrecht. Aanvoer van voedsel is afgesloten door het sluiten van de luchthaven van de hoofdstad Sana’a en de zeehaven van Hudaydah. De voortdurende sluiting verhindert ook dat essentiële medische benodigdheden en apparatuur het land binnenkomen. Het draagt in belangrijke mate aan een van de meest acute humanitaire crises ter wereld. En de haat en het geweld van bombardementen op woongebieden, op scholen, ziekenhuizen en moskeeën, en door grondtroepen nemen alleen maar toe.

Burgers betalen de prijs

Overal in het land betalen burgers een hoge prijs. Gewapende groepen beheersen het grondgebied en oefenen hun gezag uit met volledige minachting voor de mensenrechten en het internationaal humanitair recht. De Mensenrechtenraad van de VN (HRC) heeft een lopend onderzoek naar mogelijke oorlogsmisdaden in Jemen vernietigd. Op 7 oktober verwierp ze een ontwerpresolutie die het mandaat van deze VN-groep van deskundigen nog twee jaar zou hebben voortgezet. Dit is de eerste keer in de 15-jarige geschiedenis van de Raad dat een resolutie wordt verworpen. Hoewel internationaal de alarmbellen klinken, gaan de vele grove mensenrechtenschendingen door.

Het is duidelijk dat de internationale gemeenschap en de diplomatieke inspanningen er tot dusver jammerlijk niet in zijn geslaagd om een vreedzame oplossing voor de oorlog in Jemen tot stand te brengen of te brengen. Bovendien heerst er binnen de strijdende partijen onderlinge verdeeldheid o.a. op grond van religie, zijn er separatisten naast regeringsgezinden in het Zuiden terwijl ook groepen van Isis en Al Queda hun invloed laten gelden. Van de 250.000 mensen die zijn omgekomen zijn 85.000 kinderen. Miljoenen inwoners zijn ontheemd. Vijftien miljoen mensen worden geconfronteerd met hongersnood, wat een van de grootste humanitaire crises ter wereld zou kunnen zijn. De economie is enorm beschadigd. Het BBP in 2015 was 43 miljard dollar, in 2020 was het met 21 miljard dollar meer dan gehalveerd. Dit terwijl de bevolking is gegroeid van 25 miljoen naar 30 miljoen. Het is in deze economische omstandigheden ongelooflijk hoe de mensen in Jemen nog kunnen overleven.

Door: Johan P. Buwaldo – voormalig medewerker UNDP op het terrein van wederopbouw na rampen en conflicten met projectervaring in Jemen 

Foto: Flickr