Vucic, die premier was voordat hij in 2017 president werd, trekt in Servië steeds meer macht naar zich toe. Tijdens de controversiële parlementsverkiezingen, die plaatsvonden op zondag 21 juli triomfeerde zijn rechts-populistische partij, de Servische Progressieve Partij (SPS) op dubieuze wijze. Volgens de huidige prognoses behaalt de SPS zo’n 63 procent van de stemmen, wat neerkomt op ongeveer 190 van de 250 zetels in het parlement. Hiermee heeft de SPS de absolute meerderheid in handen, hierdoor hoeft zijn partij geen coalitie te vormen met onder andere de Socialistische Partij van Servië (SP), die voor de verkiezingen samen met de SPS een regering vormde. Momenteel staat de SP op 11 procent van de stemmen en de rechts-populistische Servische Patriottische Alliantie van Aleksander Sapic op vier procent van de stemmen.
Vrije speelveld
Doordat een groot deel van de oppositiepartijen de verkiezingen hadden geboycot, kreeg de partij van Vucic de ruimte om de verkiezingen ruimschoots te winnen. Dit heeft ertoe geleid dat het nieuwe parlement bijna geen oppositie heeft, waardoor miljoenen mensen niet vertegenwoordig zijn. De grootste oppositiecoalities de Alliantie van Servië (AS) en het Burgerplatform deden namelijk niet mee aan de verkiezingen. Volgens hen zou de verkiezingen toch niet vrij en eerlijk verlopen, onder meer doordat Vucic als enige politicus aanwezig is in de media en de mediavrijheid beperkt. De president controleert namelijk de staats-tv, en ook de private zenders hebben nauwe contacten met zijn partij.
Mede door de boycot, als door het coronavirus was de opkomst met rond de 48 procent aan de lage kant. Desondanks heeft de SPS, volgens een Servische ngo en andere waarnemers ook geprofiteerd van het beeld bij kiezers dat de regering de coronacrisis goed heeft aangepakt. De regering heeft namelijk een reeks maatregelen ingesteld om de economische klap voor Serviërs te verzachten, en wist de verspreiding van het virus met een van de strengste maatregelen van Europa in toon te houden. Desalniettemin is het aantal bestemmingen nu flink aan het stijgen.
Achteruitgang, of vooruitgang voor Servië?
Vucic had het na de verkiezingsuitslag over een ‘historische’ overwinning van zijn partij. ‘’We hebben overal gewonnen. We hebben zelfs gewonnen op plaatsen waar we nooit eerder wonnen’’, sprak de president zijn aanhangers toe. Echter is er internationaal gezien veel kritiek op Vucic en zijn partij. Want in het laatste rapport van Freedom House wordt Servië nu gekenmerkt als een hybride regime waar democratische instituties, vrijheden en waarden op hun retour zijn. Het blijft dan ook de vraag voor de EU, of een autocratisch regime zoals die van Rusland, of Turkije geaccepteerd is in de Balkan.
De meeste kiezers staan achter de plannen van Vucic, om het EU-lidmaatschap in de wacht te slepen en tegelijkertijd nauwe banden met Rusland en China te blijven onderhouden. Daarbij zal de ‘nieuwe’ regering onder meer druk van de EU en de Verenigde Staten komen te staan om Kosovo als onafhankelijke staat te erkennen.
Door: Remy van Aanholt
Foto: Flickr