#Unlockourcountry: Kenia

#Unlockourcountry: een oproep aan president Uhuru Kenyatta

In Kenia werd de eerste verjaardag van het COVID-19 virus “gevierd” met de intrede van een nieuwe lockdown. President Uhuru Kenyatta kondigde op 26 maart 2021 een nieuwe lockdown aan omdat het aantal besmettingen en overlijdens ten gevolge van het virus snel steeg. Deze nieuw lockdown leverde enorm veel reacties op, zowel offline als online.

Sinds de uitbraak van het virus zijn er in Kenia zo’n 149.000 besmettingen en 2.400 doden geregistreerd. Op een schaal van ongeveer 52 miljoen mensen zijn de cijfers ontzettend laagTer vergelijking, in Nederland zijn er op een schaal van ongeveer 17 miljoen mensen 1.387.000 besmettingen en 16.000 overlijdens vastgesteld. Toch geldt er in Kenia momenteel een strenge lockdown gelijkaardig aan Europese landen, waar de corona-cijfers van een heel ander niveau zijn. De recente lockdown houdt een reeks opvallende maatregelen in waaronder een bewegingsverbod, het sluiten van restaurants maar met take-away mogelijkheden en een vervroeging van de avondklok van 22 uur naar 20 uur.

De invloed van een lockdown op de Keniaanse samenleving

Ongeveer een jaar geleden, op 13 maart 2020, werd het COVID-19 virus voor het eerst in Kenia vastgesteld, wat resulteerde in strenge maatregelen. Kenia was een van de eerste Afrikaanse landen welke een gedeeltelijke afsluiting van het land aankondigde, een avondklok instelde, scholen sloot en een verplaatsingsverbod uitvaardigde. Deze maatregelen zorgden al snel voor een grote last op de formele en informele economie, aangezien ze resulteerden in het verlies van een hoop banen in verschillende sectoren. Daarnaast leidden de maatregelen tot een gebrek aan primaire levensbehoeften zoals eten en stromend water in veel huishoudens. Een forse toename in geweld en repressie door de staat was een ander gevolg van de strenge maatregelen: de Keniaanse politie had al een reputatie van hardhandig te zijn maar met name in de eerste weken van de eerste lockdown traden ze extra bruut op.

Één jaar later, op 26 maart 2021, wetende wat de impact van een strenge lockdown met de Keniaanse economie en samenleving doet, kondigde President Uhuru Kenyatta opnieuw strikte maatregelen aan. Door het enorme aantal werklozen en andere gedupeerden als gevolg van de eerste lockdown, kwamen op deze maatregelen boze reacties vanuit alle hoeken van de samenleving. Veel Kenianen realiseerden zich weldegelijk de ernst van het virus, maar beseften ook goed dat de nieuwe maatregelen voor extra problemen zouden zorgen aangezien er geen maatregelen genomen werden om de negatieve economische en sociale gevolgen, veroorzaakt door deze pandemie, aan te vechten. De vraag wordt dan: Wat is erger: de kans op sterven als gevolg van het virus of de kans op sterven omdat er geen geld is om de huur te betalen of je kinderen eten te geven?

Deze nieuwe lockdown heeft flinke gevolgen en zorgde bijgevolg voor een breed scala aan reacties, zowel offline als online. In deze reacties wordt ook duidelijk dat de corona-crisis veelal gebruikt wordt als opstapje om het bredere politieke systeem aan te vechten.

Offline-reactie: protesten en persverklaring

In de offline-wereld werden deze reacties geuit in de vorm van protesten van welke de meeste tijdens de eerste week van de nieuwe lockdown plaatsvonden. Zo werd op 31 maart een protest gehouden in het Central Business District, Nairobi, waarbij mensen uit de entertainmentindustrie en het bedrijfsleven bijeenkwamen om te protesteren tegen de strenge maatregelen. Een van de door deze prille lockdown getroffene, spreekt via de microfoon van Citizen TV een verzoek in voor de president:

‘Hoe moeten we onze huur betalen? Hoe kunnen we ons eten betalen en de vergoedingen voor onze kinderen om naar school te gaan? We hebben net maanden thuisgezeten en hebben eindelijk de mogelijkheid gehad om onze business weer te openen, en nu wordt alles weer afgebroken. Alsjeblieft President, unlock our country.’

Een aantal dagen later, op 2 april, werd er door leden van de Social Justice Movement (SJM) een persverklaring afgelegd waarin ze stelden dat de sociale en economische problemen vele malen groter zijn dan het virus. Daar komt bij dat de meerderheid van de Keniaanse bevolking geen toegang heeft tot de medische voorzieningen die juist bedoeld zijn als bescherming tegen het virus. Naast dat in deze persverklaring het ongenoegen van Kenianen werd geuit, werden er ook twaalf verbeteringspunten geëist. Hieronder vallen gelijke toegang tot banen voor iedereen, een einde aan de massale werkloosheid, onmiddellijke stopzetting van het doden en gewelddadig optreden van de politie alsook de repressie van de staat, voedselvoorziening voor iedereen, onmiddellijke opheffing van de gedeeltelijke lockdown en de avondklok.

Twitter, Facebook en YouTube als ruimtes voor online protest

Naast de offline protesten en het statement van de leden van de SJM, wekte de aankondiging van de tweede lockdown (26 maart) ook in de online-wereld tumult. Zo werd op Twitter de hashtag #unlockourcountry, meteen na de aankondiging op 26 maart, gecreëerd. Hierbij werd een afbeelding gebruikt met de Keniaanse vlag en de tekst ‘#unlockourcountry we want to work to feed our families. – education, tourism, hospitality and entertainment’ referent naar de branches die door deze lockdown het meest getroffen worden. Het waren in het begin dan ook vooral mensen uit deze branches; chefs, Dj’s, en hoteliers, die de Twittercampagne leidden.
In de daaropvolgende dagen bleef de hashtag #unlockourcountry trending op Twitter. Naast Twitter, word de hashtag ook gebruikt op Facebook en Instagram en YouTube. De populaire artiest K. Lax vertelt bijvoorbeeld in zijn spoken word performance welke te zien is op YouTube, dat de pandemie veel verwoest, maar dat de lockdown, avondklok en het dichtgooien van vele eethuizen nog veel meer verwoest. Hij en andere artiesten geloven dat er maatregelen bestaan die zowel het virus kunnen tegen houden zonder banen in gevaar te brengen.

Met het leven van een ordinaire Keniaan wordt niet gespeeld

Het mag duidelijk zijn dat de door President Kenyatta ingevoerde lockdown veel los heeft gemaakt in Kenia. Er zijn momenteel nog steeds protesten en de hashtag #unlockourcountry kreeg op 17 en 18 april extra aandacht. Dit kwam omdat de Keniaanse politie op 17 april om 20 uur, om iedereen die de avondklok overtrad de les te leren, de belangrijkste wegen in Nairobi had geblokkeerd waardoor duizenden automobilisten maar ook ambulances urenlang vaststonden op de weg. Terwijl Kenianen dus hun best doen om de politieke leiders te overtuigen van de noodzaak van het heropenen van het land, doet de Keniaanse politie zijn uiterste best om iedereen die zich tegen deze lockdown verzet óf de strenge maatregelen overtreedt op te pakken. Waarom grijpen politieke leiders voor het virus zo hard in, terwijl andere doodsoorzaken niet tot nauwelijks aandacht krijgen? Een vraag die voor nu onbeantwoord blijft, maar spelen met het leven van de gewone Keniaanse burger wordt door vele Kenianen niet geaccepteerd.