Tunesië wacht een woelig verkiezingsjaar

Met nog een jaar te gaan voor de parlementsverkiezingen is het politieke krachtenveld in Tunesië al flink aan het veranderen. Terwijl de seculieren in 2014 zich nog wisten te verenigen, valt in de aanloop naar de verkiezingen de partij Nidaa Tounes beetje bij beetje uit elkaar. De premier wisselt zonder toestemming van zijn eigen partij ministers en alweer een aantal parlementariërs besluit de overstap te maken naar een andere fractie. Ondertussen zet de grootste vakbond de verhoudingen nog meer op scherp met een massaprotest tegen het economisch beleid van de regering.

Nieuwe samenstelling regering

De 10^e grote kabinetswijziging sinds de val van autocraat Zine El-Abidine Ben Ali is het gevolg van de almaar kwakkelende Tunesische economie en daarom voortdurende politieke crisis. Premier Youssef Chahed hoopt met de injectie van ‘nieuw bloed’ beide problemen op te lossen. Vreemd genoeg heeft hij hiervoor niet de steun van zijn eigen partij, Nidaa Tounes, die hem het liefst ziet gaan vanwege zijn ‘falende beleid’. Chahed beschuldigt op zijn beurt de partij van gebrek aan steun voor de hervormingen om corruptie aan te pakken.

Ook president Beji Caid Essebsi, oprichter van Nidaa Tounes en vader van haar huidige leider, Hafedh Caid Essebsi wilde in eerste instantie niets van de wisseling weten. Maar hij koos eieren voor zijn geld en besloot de politieke crisis niet te verdiepen, nadat hij doorkreeg dat de premier inmiddels een meerderheid in het parlement had gevonden. Resultaat: tien nieuwe ministers voor Chahed en minus vijf parlementariërs voor Nidaa Tounes. Zij werden geacht om de stemming te boycotten, maar gingen tegen de partijlijn in. De partij bestempelt de wisseling als een ‘coup’ tegen de winnaar van 2014 (zijzelf) en daarom heeft zij een aanklacht ingediend bij een militaire rechtbank. Ennahdha, gematigd islamitisch en momenteel de grootste partij, reageerde teleurgesteld op het handelen van Nidaa Tounes en sprak de hoop uit dat de nieuw samengestelde regering het komende jaar stabieler kan opereren.

Grootste protesten in 5 jaar

Ook de machtigste vakbond, de Union générale Tunisienne du travail (UGTT) ligt met de premier overhoop vanwege zijn plan om staatsbedrijven grondig te hervormen. Afgelopen week gingen meer dan 650.000 mensen de straat op om te protesteren tegen het besluit van de regering om de lonen voorlopig niet te verhogen. De grootste staking in 5 jaar. Volgens de UGTT zijn de onderhandelingen voor loonsverhoging mislukt omdat de regering naar de pijpen van het IMF danst. De premier stelt daarentegen dat de plannen ter waarde van bijna 700 miljoen dollar totaal niet realistisch zijn en dat hem in ieder geval niet verweten kan worden dat hij handelt uit populisme of electoraal gewin. Internationale donoren hoeven zich voorlopig geen zorgen te maken. De regering houdt vast aan de voorgestelde bezuinigingen. Wel heeft de UGTT voor januari nieuwe algemene staking aangekondigd en verschillende kleine partijen hebben de regering opgeroepen om eindelijk eens serieuze onderhandelingen te beginnen.

Ennahdha versus Nidaa Tounes versus ?

Alhoewel ze samen nog de kern van de regering vormen, is de strijd tussen Ennahdha en Nidaa Tounes onmiskenbaar. Terwijl Nidaa uit elkaar valt, weet Ennahdha de gelederen gesloten te houden. Met hun mantra “stabiliteit boven alles” kan de islamisten weinig verweten worden. Het zijn de seculieren die er zelf een potje van maken. Nidaa Tounes heeft door het verlies van parlementariërs door de jaren heen nog maar 46 zetels over in het 217 zetels tellende parlement. Vier jaar geleden was dat nog bijna het dubbele. Veel parlementariërs zijn overgelopen naar de Coalition Nationale, op dit moment een fractie zonder partij achter zich. Wel steunt zij de ‘centristische lijn’ van de premier en zijn er consultaties met verschillende partijen gaande om een nieuwe, sterke beweging op te zetten.

De vraag is hoe definitief de scheuring van het seculiere front is. Nidaa Tounes kreeg in 2014 veel steun doordat zij niet besmet was met de ineffectieve regering onder leiding van Ennahdha en daarom als seculier alternatief gold. Daarnaast was er veel kritiek op de bestuurskwaliteiten van de toenmalige regering. Nidaa Tounes, met in haar gelederen een groot aantal ministers die ook onder Ben Ali gediend hebben, bracht dit. Ook wist zij, in tegenstelling tot 2011, linkse en seculiere partijen te verenigen. Maar ook in deze partij zijn de kiezers nu teleurgesteld. Dit werd al duidelijk bij de lokale verkiezingen in mei, waarbij het grootste deel van de stemmen naar onafhankelijke kandidaten ging. De aankomende maanden zal duidelijk moeten worden welk (nieuw) alternatief zich aandient om de beloften van de revolutie waar te maken.

Foto:  Amine Ghrabi/Flickr (Creative Commons)