NL 
EN 
Belastingontwijking van multinationals staat momenteel volop in de schijnwerpers. Zo kondigde onlangs Booking.com aan een beroep te doen op noodsteun van de Nederlandse staat, terwijl het tot voor kort miljardenwinsten maakte en daar weinig belasting over betaalde. Een politiek en maatschappelijk debat dat natuurlijk al langer speelt. Vandaar ook het verzoek vanuit de Tweede Kamer (naar aanleiding van motie Omtzigt) om de Adviescommissie Belastingheffing Multinationals onderzoek te laten doen naar hoe Nederland de belastingheffing van multinationals eerlijker vorm kan geven. Hieruit ontstond het rapport ‘Op weg naar balans in de vennootschapsbelasting’ met verschillende aanbevelingen en adviezen. Positief is dat er een duidelijke oproep aan Nederland in zit om ons internationaal constructief in te zetten om belastingontwijking echt aan te pakken. Wel is het jammer dat er maar geringe aandacht is voor de rol van Nederland als belastingparadijs in het rapport.
Nederland belastingparadijs? Hoe zit dat?
Meer aandacht voor de rol van Nederland als belastingparadijs is hard nodig, aangezien Nederland het voor multinationals mogelijk maakt om op grote schaal belasting te ontwijken. Door gebruik te maken van verschillende ingewikkelde fiscale constructies krijgen multinationals het voor elkaar om aanzienlijk minder, of zelfs geen, belasting te betalen in de landen waar hun productie plaats vindt. Dit zijn bijvoorbeeld Europese landen als Spanje en Italië die nu hard getroffen worden door de coronacrisis en om financiële steun vragen, maar ook ontwikkelingslanden lopen veel geld mis, vaak een veelvoud van wat ze ontvangen aan ontwikkelingssamenwerking. Geld dat juist goed gebruikt kan worden voor essentiële zaken, zoals het opbouwen van een gezonde publieke sector en een sterk gezondheidssysteem.
Via fiscale constructies schuiven bedrijven met hun winsten zodat deze uiteindelijk geboekt kunnen worden in landen waar de winstbelasting zeer laag, of zelfs nul, is. Nederland maakt dit via haar belastingbeleid mogelijk. Het rapport van de adviescommissie gaat vooral in op de vennootschapsbelasting (vpb), een belasting die wordt geheven over de belastbare winst van een onderneming. Als landen concurreren voor het binnenhalen van bedrijven met lage belastingen, krijg je een ‘race to the bottom’. Uiteindelijk betaalt de consument hier de rekening voor. Dit is ook waarom Nederland zich internationaal sterk moet opstellen voor meer samenwerking.
Het ‘eerlijke’ advies
De Adviescommissie had als doel om het Nederlandse belastingklimaat eerlijker te maken, waarbij internationale bedrijven wel een eerlijke bijdrage leveren aan de belastinginkomsten, én er oog bleef voor het behoud van onze internationale concurrentiepositie. Maar wat houdt ‘eerlijk’ in dit geval in? Helaas kwam de Adviescommissie hier niet uit en bleef een eenduidige en duidelijke definitie uit.
Ook onderschrijft de Adviescommissie het belang van internationale samenwerking, waarbij belastingconcurrentie tussen landen aan banden wordt gelegd. Gezien belastingontwijking een internationaal probleem is, is het belangrijk dat er een internationale oplossing komt. Helaas verschuilen landen zich hier regelmatig achter om zo geen maatregelen te treffen op nationaal niveau. Gelukkig adviseert de commissie wel om nationale maatregelen te treffen. In het rapport wordt gesteld dat bedrijven altijd belasting moeten betalen als er winst is en dit niet meer volledige kunnen aftrekken van verliezen uit het verleden. In al de adviezen mist helaas een duidelijke noot over de rol van Nederland als belastingparadijs, en de impact hiervan op ontwikkelingslanden. Een gemiste kans!
Op naar een eerlijk belastingbeleid
Ondanks dat het rapport van de Adviescommissie een goede eerste stap is, mist duidelijk aandacht voor de impact van ons belastingbeleid op ontwikkelingslanden. Het is hoog tijd dat ons belastingbeleid in Nederland eerlijker wordt vormgegeven. Bedrijven moeten hun belasting betalen in de landen waar de productie plaatsvindt, en waar de winsten gemaakt worden. Winsten mogen dus niet meer verschoven worden met als enige doel om minder of geen belasting te betalen. Dat is pas eerlijk belastingbeleid. Nederland zou zich hier, internationaal en nationaal, hard voor moeten maken. Ben jij het er ook mee eens dat overheden belastingparadijzen moeten aanpakken om grote ongelijkheid te bestrijden? Teken dan hier de petitie van Oxfam Novib!
Door: Anique Kanters
Foto: skitterphoto
