Tegenstrijdigheid, chaos, tegenspraak, en hevige (interne) discussies kennen we inmiddels van ons huidige kabinet. De beslissing van het kabinet, op aandringen van PVV-leider Geert Wilders, om de Nederlandse ambassade in Israël van Tel Aviv naar Jeruzalem te verhuizen is hier een goed voorbeeld van. Niet alleen vanuit de oppositie maar ook binnen de coalitie is er bezwaar geuit en zijn er voorwaarden aan gesteld.
Het is geen geheim dat ons huidige kabinet de Israëlische regering steunt, in het bijzonder Wilders, die zeer openlijk pro-Israël is en al jarenlang het idee van Jeruzalem als hoofdstad van Israël aanhangt. Dus de beslissing in het regeerakkoord om de Nederlandse ambassade in Israël van Tel Aviv naar Jeruzalem te verplaatsen komt dan ook niet uit onverwachte hoek.
Saillant detail is wel dat Caspar Veldkamp, minister van Buitenlandse Zaken, zelf ambassadeur is geweest op de Nederlandse ambassade in Tel Aviv.
Alhoewel het voorstel dus geen verrassing is, is het wel zeer omstreden. Jeruzalem is op dit moment niet de officiële hoofdstad van Israël en is verdeeld in West- en Oost-Jeruzalem. Israël heeft Oost-Jeruzalem in 1967 geannexeerd en bouwde er illegale nederzettingen. De internationale gemeenschap, inclusief de Verenigde Naties, erkent deze annexatie niet en beschouwt Oost-Jeruzalem nog steeds als bezet Palestijns gebied, dat als gedeelde hoofdstad voor een toekomstige Palestijnse staat moet dienen.
In het regeerakkoord van het kabinet wordt vermeld dat de Nederlandse ambassade op een ‘daartoe geschikt moment’ verplaatst zal worden. Deze verklaring wordt omringd door, wellicht verzachtend bedoelde, uitspraken zoals dat het kabinet wel ‘hecht aan het internationaal (humanitair) recht’ en nog steeds staat voor een duurzame tweestatenoplossing.
Hoe kunnen deze uitspraken naast elkaar staan?
Volgens voormalig ambassadeur in het Midden-Oosten, Nikolaos van Dam, komt het verplaatsen van de ambassade naar Jeruzalem neer op ‘erkenning van de Israëlische annexatie van Oost-Jeruzalem en een ondermijning van het internationaal recht’. Het besluit om de ambassade wel in Jeruzalem te vestigen en de annexatie te erkennen brengt een tweestatenoplossing met een gedeelde hoofdstad voor Palestina, waar het kabinet voor zegt te staan, verder uit beeld.
Maar los van de problematische uitwerking op de regio, heeft dit voorstel ook impact op de binnenlandse politiek. Vooral de PVV, onder leiding van Wilders, zet met vergaande voorstellen de andere regeerpartijen onder druk om in te stemmen.
Rommelig
Veel Kamerleden en inwoners van Jeruzalem zien het kabinet dan ook als onprofessioneel en rommelig. Maar zit er meer achter dit politiek recalcitrante gedrag? De kleuterklas, zoals het kabinet geregeld is genoemd door critici, is wellicht een onderschatting van de intentie en doordachtheid van de ogenschijnlijke ‘onbenulligheid’ van het kabinet.
Door al vanaf dag één het eigen team en de coalitiepartners publiekelijk aan te vallen, kiest Wilders duidelijk voor een strategie van chaos. Een ‘verloren’ strijd kan de achterban mobiliseren en de frustratie voeden richting al die ‘vijanden’. Chaos en onvoorspelbaarheid zijn voor een populist sterke wapens en terwijl de chaos toeneemt, blijft de aanhang trouw en enthousiast.
Hoe heeft deze chaos-politiek impact op de internationale positie van Nederland?
Een verhuizing van de ambassade zal de Nederlandse positie in het buitenland doen afzwakken. Met de verplaatsing van de ambassade naar Jeruzalem schaart Nederland zich bij landen die volgens Ben Bot, oud-minister van Buitenlandse Zaken, ‘niet bepaald hoog in de pikorde zitten’.
Bezuinigingen die de nieuwe coalitie gaat doorvoeren op bijvoorbeeld ontwikkelingssamenwerking, gaan dit effect nog eens versterken. Onze regering zal steeds minder serieus genomen worden op het internationale toneel en daardoor op verschillende terreinen minder voor elkaar krijgen, bijvoorbeeld in Europa, of bij de Verenigde Naties.
Deze buitenlandstrategie zal wellicht de PVV tijdelijk electoraal ten goede komen, maar niet de werkelijke belangen van Nederland dienen. Zelfs als de verplaatsing van de Nederlandse ambassade naar Jeruzalem niet doorgaat, is er al schade berokkend aan onze internationale positie. Het is te hopen dat minister Caspar Veldkamp van Buitenlandse Zaken een diplomatieke weg uit deze situatie weet te vinden.
NL 
EN 
