NL 
EN 
Bron: FMT
In de week van 14 maart 2022, enkele weken na Poetins inval in Oekraïne, bracht Time Magazine een editie uit met de titel The Return of History. Dit was een duidelijke verwijzing naar Francis Fukuyama’s beroemde werk The End of History and the Last Man, waarin hij betoogde dat de liberale democratie na de val van de Sovjet-Unie de universele regeringsvorm zou worden en de ideologische evolutie van de mensheid ten einde was gekomen.
De geschiedenis bleek echter nooit verdwenen, maar slechts sluimerend. Rusland positioneert zich nu als de bewaker van haar eigen historische narratief. Poetins invasie werd ingekleed met retoriek over ‘dekolonisatie’ en ‘denazificatie’, waarbij Oekraïne werd afgeschilderd als een kunstmatige staat, geleid door een neonazistisch regime. Dit narratief vond weerklank bij sommigen in het Westen, die Oekraïne zagen als een speelbal in een grotere geopolitieke strijd tussen de VS en Rusland.
Ondanks de belofte van het Westen om Oekraïnes soevereiniteit te verdedigen, wijzen de recente ontwikkelingen op een ongemakkelijke waarheid: onze steun leek minder gericht op een daadwerkelijke Oekraïense overwinning dan op het in stand houden van het conflict. Het land vecht al jaren in overlevingsmodus, terwijl werkelijke steun gericht zou moeten zijn op een overwinning die soevereiniteit daadwerkelijk waarborgt. Dit gebrek aan duidelijke strategie heeft geleid tot groeiende scepsis, zowel binnen als buiten Oekraïne.
De dreiging van geopolitieke opoffering
Een nachtmerriescenario lijkt nu werkelijkheid te worden: President Trump heeft laten doorschemeren dat hij bereid is de oorlog te beëindigen door Oekraïens grondgebied op te geven, en geen veiligheidsgaranties te bieden. Dit zou precies bevestigen wat critici dus al vreesden: Oekraïne was nooit meer dan een geopolitieke pion, en het Westen blijkt hypocriet. Dit heeft niet alleen gevolgen voor Oekraïne, maar ook voor de geloofwaardigheid en veiligheid van de Westerse alliantie als geheel.
Poetin heeft volgehouden dat er slechts twee soorten staten bestaan: soevereinen en overwonnenen. Voor hem valt Oekraïne in de laatste categorie. Maar hoe ziet het Westen Oekraïne? Als een zelfstandige natie, of slechts als een strategisch middel tegen Rusland? Slavoj Žižek vatte het treffend samen: onze reactie moet zijn om Oekraïne als niemands kolonie te zien – niet die van Rusland, maar ook niet die van het Westen.
Politieke crisis in Washington
De spanning tussen Oekraïne en de Verenigde Staten werd recentelijk nog eens pijnlijk duidelijk tijdens Zelensky’s bezoek aan Washington op 28 februari 2025. Wat begon als een fragiele relatie tussen beide landen, eindigde in een totale breuk. Trump en zijn vice-president J.D. Vance beschuldigden de Oekraïense leider van ondankbaarheid en het riskeren van een Derde Wereldoorlog. De onderhandelingen over een staakt-het-vuren leken dichterbij te komen, maar een rechtvaardige vrede leek verder weg dan ooit.
Een veelzeggend moment tijdens deze ontmoeting was de uitwisseling tussen Trump en Zelensky:
President Trump: “Je bevindt je op dit moment in een heel slechte positie. Je hebt jezelf in een slechte positie laten brengen. Je hebt geen kaarten om te spelen. Met ons krijg je weer kaarten in handen.”
President Zelensky: “Ik speel geen kaarten. Ik ben de president van een land in oorlog.”
Hier stond de enige man in de kamer die begreep waar het echt om ging. Voor Trump leek het slechts een strategisch spel, terwijl voor Zelensky de strijd letterlijk over het voortbestaan van zijn land ging.
Een onzekere toekomst, een Europese verantwoordelijkheid
De weg vooruit voor Oekraïne is onduidelijk en gevaarlijk. Interne en externe actoren zullen de druk op Zelensky opvoeren om af te treden of verkiezingen te houden. Maar hoe kan dit plaatsvinden tijdens een oorlog zonder de staat in chaos te storten?
Wat wél duidelijk is, is dat Europese leiders steeds meer beseffen dat zij niet langer kunnen rekenen op de VS als hoeder van het internationale rechtssysteem. Oekraïne kan niet bouwen op de valse beloftes van een land dat haar als speelbal behandelt. Het zal dus van Europa moeten komen. Dit is een cruciaal moment voor de EU: blijft het een economische gigant en een geopolitieke dwerg, of neemt het eindelijk de verantwoordelijkheid voor de veiligheid op zijn eigen continent?
Jarenlang hebben Europese landen en de VS getwijfeld: moeten we wel dit soort raketten sturen? Moeten we wel die actie ondernemen? Wat als we Poetin te veel provoceren? Maar terwijl het Westen aarzelde, handelde Rusland zonder scrupules. De tijd van voorzichtig afwegen is voorbij. De NAVO moet minder tijd besteden aan zich zorgen maken over wat Rusland zou kunnen doen, en meer tijd aan het creëren van een situatie waarin Rusland zich druk moet maken over wat het Westen gaat doen. Alleen door daadkrachtig op te treden, kan soevereiniteit worden beschermd—niet als een abstract idee, maar als een tastbare realiteit voor Oekraïne en voor Europa zelf.
