Israël-Libanon: een tweede front?

Foto: Bijeenkomst tijdens speech van Hezbollahleider Nasrallah in november – Wikimedia Commons

De aanval van Hamas op Israël, op 7 oktober, heeft gezorgd voor toenemende spanningen en risico tot escalatie in de regio, zo ook in het grensgebied van Israël en Libanon. (Lucht)aanvallen over en weer eisen levens van militairen en onschuldige burgers. Hezbollah zegt op te komen voor het gelieerde Hamas en hun strijd in Gaza. Spanningen in het grensgebied hebben inmiddels geleid tot meer dan honderd doden en honderdduizenden ontheemden.

Situatie op de grond

Terwijl de ogen zijn gericht op Gaza en de verschrikkelijke gebeurtenissen aldaar, is dit niet het enige front dat escalatie heeft ondervonden sinds 7 oktober. De zuidelijke grens van Libanon met Israël heeft te maken met toegenomen spanningen, in het bijzonder in de afgelopen weken. Israël en de militante beweging Hezbollah bestoken elkaar met raketten en drones. In totaal hebben de vijandelijkheden geleid tot 140 omgekomen Hezbollahstrijders – plus 25 burgerdoden – en bijna 700 gewonden. 86.000 Libanezen zijn op de vlucht geslagen. Aan Israëlische kant zijn een negental doden gevallen en zijn ook tienduizenden mensen hun huis ontvlucht.

Achtergrond

Hezbollah is een militante en politieke beweging in Libanon, opgericht als verzetsbeweging tegen de staat Israël in 1982. De laatste keer dat Israël en Hezbollah serieus tegenover elkaar stonden was ten tijden van de Israëlisch-Libanese Oorlog in 2006. Sindsdien zijn er zo nu en dan schermutselingen in het grensgebied met raketten over en weer. Hezbollah is onderdeel van het door Iran-gesteunde netwerk van paramilitaire bewegingen, waaronder ook Hamas en de Houthi’s in Jemen vallen. De militaire tak van Hezbollah is een serieuze speler in de regio met naar verluidt zo’n 100.000 strijders en minstens zoveel raketten tot zijn beschikking en voert de militaire controle over het zuiden van Libanon. Dat Hezbollah juist hier zijn eerste aanval uitvoerde is geen toeval. De regio die bekend staat als Shebaa Farms is betwist gebied in de grensregio van Israël, Libanon en Syrië, en historisch middelpunt van spanningen.

Tweede front?

De dag na 7 oktober opende Hezbollah haar front met Israël, ter ondersteuning aan Hamas. Als steunverklaring aan de aanval van Hamas op Israël, bestookte Hezbollah Israëlische posities op de door Israël bezette Golanhoogten. Israël laat deze aanvallen niet ongehoord en valt Hezbollah infrastructuur aan in het zuiden van Libanon. Ondanks de militaire activiteit in Gaza zijn er tienduizenden Israëlische troepen gestationeerd in het noorden van het land. Toch zeggen zowel Israël als Hezbollah niet uit te zijn op een bredere escalatie dan de huidige bestokingen, bang voor een regionaal conflict. Een tweefrontenoorlog – driefronten wanneer je de Westelijke Jordaanoever meetelt – zou Israël verzwakken in zijn operatie in Gaza. Ook Hezbollah heeft veel te verliezen en zou zich in eigen land niet populair maken door een oorlog met Israël te starten. Het land is verscheurd door politieke en economische crises en de reeds afnemende populariteit van de politieke tak van Hezbollah zou op het spel komen te staan.

Escalatie

Regionale escalatie dreigde begin dit jaar. Het zuiden van de hoofdstad Beiroet werd op 2 januari getroffen door een succesvolle droneaanval op Saleh al-Arouri en zes andere Hamasleden. Arouri was een spil in de banden tussen Hamas en Hezbollah en sleutelfiguur in de gewapende vleugel van Hamas – de Qassam brigades. Tot dat moment hadden de ongeregeldheden zich enkel afgespeeld in het grensgebied. Hezbollah zag de aanval als een aanval op Libanon en de Libanezen, en een Israëlische uitlokking tot regionaal conflict. Israël maakte duidelijk dat het geen aanval was op Libanon, noch op Hezbollah, maar puur op de leiding van Hamas. In haar strijd tegen Hamas schroomt Israël niet om ook buiten de grenzen Hamaskopstukken te elimineren, ook buiten Gaza. Verdere escalatie in de regio werd door de aanval in Beiroet steeds reëler en er werd met angst gewacht op een eerste reactie van Hezbollah. Libanon diende een klacht in bij de VN Veiligheidsraad en Hezbollahleider Sayed Hassan Nasrallah waarschuwde dat de moord niet onbestraft zou blijven. Enkele dagen later werden er tientallen raketten afgevuurd op een Israëlische militaire post. Nasrallah waarschuwde dat er voor Hezbollah geen grenzen zouden zijn mocht Israël er voor kiezen een oorlog met Libanon te starten.

Hezbollah heeft duidelijk gemaakt om de aanvallen voort te zetten zolang de gevechten in Gaza doorgaan, ter ondersteuning aan de Palestijnse zaak. En als we Israël moeten geloven gaan deze door totdat Hamas volledig van de kaart is geveegd. Beide partijen hebben te veel te verliezen om het conflict te laten escaleren, dus is de verwachting nu dat het bij de huidige ‘schermutselingen’ zal blijven. De VS voert bemiddelingsgesprekken tussen Israël en Libanon voor stabiliteit van de grens op lange termijn. De vraag is of zo een deal effect zal hebben aangezien Libanon en Hezbollah twee verschillende entiteiten zijn en Hezbollah zich weinig aan zal trekken van een vredesdeal tussen Israël en de staat Libanon. Daarnaast hangt een mogelijke deal af van een wapenstilstand in Gaza.