NL 
EN 
Bron: Shutterstock
Het was niet te missen, de NAVO-top in Den Haag afgelopen week. Met de beveiliging op scherp in Den Haag, spanningen in het Midden-Oosten en de oorlog in Oekraïne was er genoeg te bespreken rondom de fora. Naast de 5% NAVO norm is herhaald dat Rusland de grootste dreiging voor de NAVO-landen is. Wat minder, of eigenlijk niet in het nieuws kwam is de Europese top op 26 en 27 juni, met daaropvolgend de toetredingsconferentie met Montenegro op 27 juni. De Westelijke Balkan zit sinds begin deze eeuw al in de wachtkamer met weinig toekomstperspectief. Na de inval van Rusland in Oekraïne leek uitbreiding van de EU in een stroomversnelling te geraken, maar dankzij de opkomst van extreemrechts wordt dit tot op heden tegengewerkt, aangezien deze allereerst, Rusland niet eens zien als dreiging én niet geloven in een sterkere Europese Unie. Pijnlijk, al helemaal nu Europese veiligheid bovenaan de agenda staat.
Sleutel tot Europese veiligheid in Westelijke Balkan
De sleutel tot Europese veiligheid ligt in de Westelijke Balkan. Steun vanuit de NAVO en de Europese Unie is nodig, om deze landen te beschermen tegen buitenlandse inmenging en autocratische invloeden, zoals vanuit Rusland en China. Wanneer er wordt gesproken over Europese veiligheid, zijn de Westelijke Balkan daarom onmisbaar in dit dialoog.
En vanwege de toenemende dreiging van Rusland in de Europese Unie, is het des te merkwaardiger dat er niet nog meer geïnvesteerd wordt in de uitbreiding van de EU in de Westelijke Balkan. Er zijn jaarlijkse landenrapporten en publiekelijke support vanuit de Europese Commissie, maar daadwerkelijke, krachtige acties richting toetreding ontbreken. En juist de toetreding is essentieel voor de landen, want een andere mogelijkheid, anders dan Rusland, is er niet. Er is toekomstplan nodig, niet alleen voor de toetreding van landen zoals Albanië en Montenegro, maar ook voor de Europese Unie zelf. Hoe wil de EU er zelf uitzien over 10 jaar? Om een sterke wereldmacht te worden of te blijven, is een krachtige toekomstvisie nodig.
Toekomstvisie vanuit de sociaaldemocraten
Nu extreemrechts binnen én buiten Europa steeds meer de macht pakt, is het belangrijk om de democratie en Europese waarden te beschermen en de Europese veiligheid te versterken. Europa realiseert zich inmiddels dat het op eigen benen moet staan. Één van de manieren om de Europese veiligheid te waarborgen, is dus om te investeren in de Europese toetreding van de Westelijke Balkan. Dit is iets waar de sociaaldemocraten actief mee bezig zijn. Maar, het lukt ze nog weinig om een stempel te drukken op de toekomstvisie van de EU, terwijl conservatieve en radicaal rechtse krachten afbraak van de EU als duidelijk doel presenteren. Hier moeten we aan werken. Dit is uiteraard makkelijker gezegd dan gedaan, aangezien er complexe vragen beantwoord moeten worden. Moeten er hervormingen plaatsvinden van de Europese instituties? En hoe zouden deze eruit moeten zien? Moet dit voor of na toetreding van nieuwe lidstaten gebeuren? Of is hervorming helemaal niet nodig? Binnen de partij(en) moet er ruimte gecreëerd worden om hierover in discussie te gaan en met een visie te komen. Zeker met de aankomende verkiezingen in Nederland.
Conclusie
De Europese veiligheid moet beschermd worden en dit is alleen mogelijk door stappen te zetten in de uitbreiding van de Europese Unie met de landen in de Westelijke Balkan. Zij zijn het hart van Europa en de dragers van de bescherming van de Unie. Het is daarom des te belangrijker om de landen te betrekken bij de EU. Hiervoor is een toekomstvisie nodig, met name vanuit de Europese sociaaldemocraten. Vanuit de Nederlandse partij GroenLinks-PvdA, die pleit voor een stapsgewijze toetreding, is er ook een proactieve houding, maar ontbreekt soms een lange-termijn-koers voor de EU in het algemeen. Door actief bezig te zijn met de toekomst van de EU, staat Europa sterker in de wereld en is GroenLinks-PvdA voorbereid ook met het oog op de aankomende verkiezingen.
De aanleiding van dit artikel is het advies geschreven door Yza Schraal (NHL Stenden), om Foundation Max van der Stoel te adviseren over hun rol in de toetreding van Albanië en Montenegro tot de EU. Het hele rapport is hier in het Engels te lezen.
