NL 
EN 
Foto: President Recep Tayyip Erdoğan – Flickr
De Turkse president Recep Tayyip Erdoğan heeft op 14 februari een bezoek gebracht aan Egyptische president Abdel Fattah El Sisi in Caïro. Dit bezoek markeert een nieuw tijdperk van samenwerking tussen de twee landen, die jarenlang gespannen was na de afzetting van Egyptische president Mohammed Morsi, een bondgenoot van Turkije, in 2013. Erdoğan en El Sisi voerden bilaterale gesprekken die niet alleen gericht waren op de relaties tussen hun landen, maar ook op regionale uitdagingen, met name de situatie in Gaza. El Sisi is ook van plan om, voor het eerst sinds zijn aantreden in 2014, Turkije te bezoeken. Beide leiders hebben een overeenkomst getekend om een gezamenlijke organisatie, de Strategic Co-operation Council, op te richten om bilaterale relaties te versterken. Daarnaast willen ze de handel tussen de twee landen opvoeren van $10 naar $15 miljard. Het herstel van volledige diplomatieke banden en de aankondiging van de twee naties om samen te werken duiden op een cruciale verschuiving in de geopolitiek van de regio.
Historische banden tussen Egypte en Turkije
De spanningen tussen Ankara en Caïro liepen op na de militaire afzetting van president Mohammed Morsi in 2013. Morsi, een bondgenoot van Turkije en afkomstig uit de Moslimbroederschap, werd afgezet door El Sisi, de toenmalige Egyptische minister van Defensie, wat werd veroordeeld door de regerende Turkse Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP). De daaropvolgende onderdrukking van de Moslimbroederschap door de Egyptische regering zette de betrekkingen tussen de twee naties nog meer onder druk, wat leidde tot een periode van diplomatieke vervreemding.
In de jaren die volgden, stonden Turkije en Egypte tegenover elkaar in verschillende regionale conflicten, waaronder de burgeroorlog in Syrië, de crisis in Libië en een conflict over gaswinning en maritieme grenzen in de Middellandse Zee. Concurrerende geopolitieke belangen en uiteenlopende doelstellingen op het gebied van buitenlands beleid verergerden de spanningen en bemoeilijkten de pogingen om de meningsverschillen te verzoenen.
De banden tussen de twee leiders zijn sinds 2021 achter de schermen aan het verbeteren. Deze verbetering werd voor het eerst waargenomen in 2022, toen Erdoğan en El Sisi elkaar de hand schudden tijdens het WK voetbal in Qatar. Het Egyptische presidentschap noemde deze korte ontmoeting een nieuw begin in de relaties met Turkije.
Oproep tot staakt-het-vuren in Gaza
Tijdens een gezamenlijke persconferentie benadrukten Erdoğan en El Sisi hun solidariteit met de bevolking van Gaza en onderstreepten ze de noodzaak van samenwerking om een staakt-het-vuren te realiseren. President El Sisi sprak over het gedeelde streven naar rust op de Westelijke Jordaanoever om hernieuwde Israëlisch-Palestijnse vredesbesprekingen mogelijk te maken, die uiteindelijk zouden moeten leiden tot de oprichting van een onafhankelijke Palestijnse staat. Erdoğan zei: “We zullen blijven samenwerken en solidair zijn met onze Egyptische broeders om een einde te maken aan het bloedbad in Gaza.” Daarnaast verzocht hij de Israëlische president Benjamin Netanyahu om geen grondinvasie uit te voeren in Rafah, waar momenteel 1,3 miljoen Palestijnen schuilen, van wie de meesten zijn verdreven uit andere steden in Gaza.
Hoewel de twee regionale machten vaak op gespannen voet met elkaar hebben gestaan, liggen hun belangen met betrekking tot het conflict in Gaza op één lijn. Terwijl de internationale gemeenschap worstelt met de complexiteit van het Israëlisch-Palestijnse conflict, weerspiegelt de oproep van Erdoğan en El Sisi tot een staakt-het-vuren in Gaza een gezamenlijke inspanning om vrede en stabiliteit in de regio te bewerkstelligen. Deze toenadering tussen Turkije en Egypte kan ook duiden op een groeiende ontevredenheid met de rol van de Verenigde Staten in de regio. Erdoğan en El Sisi hebben beiden hun kritiek op de Amerikaanse reactie op de situatie in Gaza geuit, met name Erdoğan die heeft opgeroepen druk op de Verenigde Staten op te voeren om Israël’s offensief te stoppen. Deze samenwerking kan dan ook onder meer gezien worden als een teken van verminderde Amerikaanse invloed in het Midden-Oosten en Noord-Afrika (MENA).
Verschuiving in de geopolitiek
Bovendien hebben beide landen elkaar gevonden in een gedeelde visie van autocratisch bestuur, economie en regionale politiek. Dit kan verder wijzen op de toenemende invloed van zogenaamde “middle powers” in de MENA-regio, wat betekent dat regionale actoren zoals Turkije en Egypte hun invloed in de MENA-regio versterken en een grotere rol spelen in het vormgeven van de geopolitieke dynamiek.
