NL 
EN 
Stel je voor… iemand in jouw omgeving maakt zich hard voor het voorkomen van dierenleed en stopt met vlees eten, maar koopt wel maandelijks een nieuwe bontjas. Of iemand die je kent voert wereldwijd actie voor betere klimaatplannen, maar vliegt om dat te doen wel elke week de hele wereld over. Waarschijnlijk zouden jij en ik verbaasd reageren. We zouden uitleggen dat hun acties bijdragen aan het probleem dat ze proberen op te lossen. Waar dit incoherente gedrag in onze directe omgeving meteen opvalt, is dat daarbuiten lang niet altijd het geval. Zo is incoherentie binnen het Nederlandse beleid voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (BHOS) al jaren de normaalste zaak van Nederland.
Terwijl de hele Nederlandse ontwikkelingssector met smart wacht op de nieuwe BHOS beleidsnota die voor de zomer verwacht wordt, publiceerde de directie Internationaal Onderzoek en Beleidsevaluatie (IOB) van het Ministerie van Buitenlandse Zaken een evaluatie over artikel 1 van de begroting BHOS. In deze 160 pagina’s dikke pil, genaamd “Gedeelde belangen, wederzijds profijt”, wordt het internationaal beleid voor duurzame economische ontwikkeling, handel en investeringen voor BHOS volledig doorgelicht. Wat sterk uit het rapport naar voren komt, is de gebrekkige integratie tussen het handelsbeleid en het beleid voor ontwikkelingssamenwerking. Sterker nog, het IOB schreef zelfs dat er vaak niet eens inzicht is in de trade-offs tussen deze twee beleidsgebieden. Het gevolg? Het Nederlandse BHOS beleid neemt de vorm aan van een vegetariër met een bontjas: de inzet op ontwikkelingssamenwerking wordt continue teniet gedaan door het handelsbeleid.
Een bekend voorbeeld dat ook in de IOB evaluatie weer genoemd wordt, is het Nederlandse belastingbeleid. Hoewel Buitenlandse Zaken meer dan ooit betrokken is bij het belastingbeleid, hebben ze nog steeds te weinig invloed. Zo lopen ontwikkelingslanden nog altijd miljarden aan belastinginkomsten mis doordat bedrijven belasting ontwijken via Nederland. Een ander belangrijk voorbeeld is Internationaal Maatschappelijk Verwantwoord Ondernemen (IMVO), wat volgens het IOB de brug vormt tussen ontwikkelingssamenwerking en handel. Nederland leek eindelijk van plan om zelf IMVO wetgeving in te voeren, waarmee bijvoorbeeld kinderarbeid en extreem slechte werkomstandigheden in internationale waardeketens bestreden kunnen worden. Echter dreigt de Nederlandse ambitie op het gebied van IMVO teniet gedaan te worden door een zwak Europees wetsvoorstel. Als Nederland achter de Europese wet blijft staan, druist dit in tegen de Nederlandse doelen het gebied van ontwikkelingssamenwerking.
Sustainable Development Goals als oplossing
Hoewel het gebrek aan beleidscoherentie een lastig probleem is, is het essentieel dat hier meer aandacht voor komt in de nieuwe beleidsnota voor BHOS. In de recente internetconsultatie, waar bedrijven, organisaties en individuen input konden leveren voor de nieuwe beleidsnota, heeft FMS het belang van beleidscoherentie voor ontwikkeling nog eens duidelijk onder de aandacht gebracht. Uiteraard deden wij dat niet zonder een oplossing te bieden.
In 2015 presenteerde de Verenigde Naties 17 Sustainable Development Goals (SDG’s) als opvolger voor de Millennium Development Goals uit 2000. Deze 17 doelen en 169 achterliggende targets dienen wereldwijd duurzame ontwikkeling te bevorderen. Door de SDG’s te gebruiken bij de vorming van nieuw beleid, kunnen we er dus voor zorgen dat ál het beleid bijdraagt aan duurzame ontwikkeling, in plaats van alleen het beleid voor ontwikkelingssamenwerking. Op dit moment dient nieuwe wetgeving al getoetst te worden aan de SDG’s. Helaas blijkt uit een evaluatie van deze SDG-toets dat deze nauwelijks wordt toegepast! Een gemiste kans. De potentiële impact hiervan is namelijk enorm, vooral aangezien handelsstromen vele malen groter zijn dan de geldstromen die specifiek voor ontwikkelingssamenwerking bedoeld zijn.
Het belang van beleidscoherentie en de SDG’s als oplossing hebben wij sterk benadrukt in onze input voor de nieuwe beleidsnota. Wij hopen onze ideeën voor het nieuwe BHOS beleid dan ook terug te zien, want alleen met een eerlijk en coherent BHOS beleid, kunnen we echt spreken van wederzijds profijt!
Afbeelding: Building Change
