NL 
EN 
Bijna negen jaar hebben de Libanezen erop moeten wachten, maar deze maand mochten ze dan toch naar de stembus om een nieuw parlement te kiezen. Jarenlange strijd, een presidentieel vacuüm, een nieuwe kieswet en het aangekondigde-maar-toch-niet-uitgevoerde vertrek van de premier gingen eraan vooraf. De uitkomst leek vast te staan, maar levert toch een aantal grote verassingen op. Hezbollah en bondgenoten winnen de meerderheid en premier Hariri’s Future Movement (FM) krijgt een forse klap: van 26 naar 19 zetels. Alle partijen willen dat er snel een kabinet komt om de torenhoge staatsschuld aan te pakken en de economie aan te jagen, maar tegelijkertijd wordt de ene na de andere blokkade opgeworpen. De winnaars ruiken hun kans om meer ministeries binnen te halen.
De lange weg naar verkiezingen
45 stemrondes waren er voor nodig om president Aoun, een maronitische christen en oprichter van de Free Patriotic Movement (FPM), in het zadel te helpen. Het einde van de twee jaar durende patstelling maakte de weg vrij voor Hariri om in de voetsporen van zijn vader te treden. Een nieuw kiesstelsel werd uitgerold. Niet langer zou er vast worden gehouden aan de sektarische verdeling van zetels. 15 districten met een proportioneel systeem moest de politiek toegankelijker maken voor outsiders. Wel werd er voor gezorgd dat de indeling van de districten toevalligerwijs samenvalt met waar de verschillende groepen wonen. Qua grootte en vorm werden spreekwoordelijke Frankensteins geschapen.
Afgelopen najaar was het allerminst zeker of de stembussen op 6 mei open zouden gaan. In een dramatische speech kondigde Hariri zijn aftreden als premier aan. Hij was zijn leven niet meer zeker door de groeiende invloed van Hezbollah en vreesde voor een moordaanslag. Niet geheel toevallig was hij live te zien vanuit Riyad, Saudi-Arabië, Hariri’s grootste regionale bondgenoot. Onmiddellijk ging het gerucht dat door druk van de geopolitieke grote broer de premier af moest treden. De Saoediërs hebben de afgelopen jaren met leden ogen aangezien hoe hun invloed in Libanon tanende is, ten bate van Hezbollah’s steunpilaar, Iran. Een heldenrol was weggelegd voor de Franse president, aldus Macron zelf. Na intensieve bemiddeling en een transfer in Parijs tijdens Hariri’s terugkeer naar Beiroet, was de uitkomst dat niemand vertrok en de verkiezingen gewoon door konden gaan. Afgelopen week onderstreepte Macron zijn succes. Op de vraag of zijn buitenlands beleid iets heeft opgeleverd stelde hij dat zonder Frankrijk Libanon in oorlog zou verkeren.
Verassende uitslag en stroeve onderhandelingen
Tegen de verwachting in zijn er opmerkelijke veranderingen in het nieuwe Libanese parlement. Hezbollah en haar sjiitische bondgenoot, de Amal beweging, winnen een beetje en hebben nu samen met de partij van president Aoun een meerderheid in het 128 zetels tellende parlement. Hariri blijft premier omdat zijn partij de grootste soennitische speler is, maar levert 7 zetels in. Daarentegen verdubbelt het aantal parlementariërs van de maronitisch christelijke Lebanese Forces (LF), aartsrivaal van Hezbollah en daarom bondgenoot van Hariri. Tevens komen er meer ‘onafhankelijken’ in het parlement, maar ook zij worden geacht zich te positioneren: voor of tegen Hezbollah. De neutrale en seculiere Progressive Socialist Party, partner van de FMS, levert in en daalt naar 9. Wel weet zij een soennitische en een maronitische zetel binnen te halen, ondanks haar voornamelijk druze-achterban.
President Aoun heeft Hariri opgedragen snel een kabinet te vormen, maar na de eerste consultaties staan de onderhandelingen op scherp. Door de winst eist Hezbollah meer prominente portefeuilles op en zal zij deze gebruiken als politiek uithangbord. Geen technocraten, maar doorgewinterde toppolitici staan klaar om toe te treden tot het kabinet. Daarnaast ruziën de twee grootste maronitisch christelijke partijen (LF en FPM) over een evenwichtige verdeling van de posten. Ook de PSP en een kleine Druze partij, de Lebanese Democratic Party, steggelen over ‘hun’ drie ministers. Hariri zelf blijft ondertussen met minder achter. De belangrijkste ministeries, Financiën en Binnenlandse Zaken zullen waarschijnlijk tussen Amal en de FPM verdeeld worden. Ook Hezbollah wil dat één van haar kleine soennitische bondgenoten een ministerie van de partij van Hariri overneemt.
Politiek reflecteert eindelijk werkelijkheid
De elephant in the room is Hezbollah’s ontwapening. De laatste jaren heeft de beweging haar wapenarsenaal fors uitgebreid “om zich te kunnen verdedigen tegen de Israëlische agressie”. Het bondgenootschap tussen Hezbollah, Amal en de FPM is het over lang niet alles eens, maar blijft verenigd op dit vlak. Als gevolg heeft het politieke landschap zich ontwikkeld tot voor of tegen de ontwapening van ’s lands krachtigste speler, maar geen van de politiek leiders spreekt zich er openlijk over uit. De alliantie rondom Hezbollah blijft aan de winnende hand en kantelt daarmee de balans. De invloed van Iran groeit en de relaties met het Assad-regime verbeteren. Dit erodeert de status van Libanon als neutrale speler in het Midden-Oosten.
Hariri’s nieuwe kabinet zal er zeker komen. Vraag blijft hoeveel terrein hij en Saudi-Arabië willen prijsgeven. Een nieuwe crisis uitlokken zal weinig effect hebben, gezien het fiasco van afgelopen najaar. Waar er in 2009 nog een anti-Hezbollah meerderheid was, zijn de rollen nu omgedraaid. Tevens hebben de haviken aan beide kanten gewonnen. Het vechtkabinet dat er op korte termijn gaat komen zal eindelijk de sterke positie van Hezbollah in de Libanese maatschappij weergeven. De eerste verzilvering van de winst voor de sjiitische beweging is inmiddels binnen. Haar bondgenoot Nabih Berri is op 23 mei herkozen tot parlementsvoorzitter. Ook al is dit niet echt een verassing. Berri bekleed de functie al sinds 1992.
Benieuwd naar alle uitslagen? Neem een kijkje op: lebaneseelections.com
Door: Jaron Liplijn, Project Manager FMS
