NL 
EN 
In 2014 vond in Oekraïne tegen de zin van Rusland in de ‘Euromaidan’ revolutie plaats. Als reactie hierop heeft Rusland de Krim ingenomen en is een oorlog uitgebroken in het oosten van Oekraïne. Wat is er in de afgelopen 4 jaar sinds die revolutie bereikt? Of staat het land nog stil? Het doel van de Euromaidan was om het land te democratiseren, de corruptie te bestrijden en hervormingen door te voeren, maar is dat gelukt? Wat zijn de huidige problemen en waar loopt het land tegenaan?
‘State capture’ in plaats van anti-corruptie maatregelen
Na een enorme economische crash begint het land langzaam te stabiliseren en herstelt de economie. Desondanks zijn nog veel Oekraïners boos op de manier waarop de politiek sinds 2014 heeft gehandeld. Volgens velen is het gedrag van de autoriteiten niet veel veranderd en is de elite nog steeds geïsoleerd van de rest van het volk. De strijd tegen corruptie heeft voor een groot deel van de Oekraïense bevolking de grootste prioriteit. De ‘state capture’, zoals sommigen de corruptie en een systeem onder controle van de oligarchen noemen, is namelijk de basis van vele problemen in het land. Onder westerse druk tracht de regering van president Poroshenko de corruptie terug te dringen en de transparantie te vergroten. Daarnaast zijn er nieuwe corruptiebestrijdingsinstanties opgericht, zoals het National Anticorruption Bureau (NABU) en een gespecialiseerde bureau voor corruptiebestrijding.
Maar is dit genoeg voor de Oekraïense bevolking? De migratiecijfers wijzen uit van niet. Sinds de Euromaidan vindt er een massale emigratiestroom uit het land plaats. De anti-corruptie maatregelen en justitiële hervormingen zijn nog niet genoeg. Ondanks pleidooien vanuit Westerse instanties, zoals bijvoorbeeld het IMF, die pleiten voor een gespecialiseerde rechtbank voor corruptiebestrijding, zijn rechters nog steeds onderhevig aan zware politieke druk en lijken Oekraïense elites nog steeds niet bereid hun macht af te staan.
Poroshenko’s hervormingen
Dit geldt ook voor president Poroshenko, van wie de populariteit sterk is gedaald. Er blijven grote structurele problemen die het land beheersen zoals de gevolgen van een oligarchische monopolie, een overgereguleerde economie, een slechte internationale positie voor bedrijven en een zwakke rechtsstaat.
Toch zijn er in de afgelopen vier jaar onder leiding van Poroshenko ook veel veranderingen doorgevoerd. Naast de macro-economische stabilisatie zijn enkele belangrijke instellingen, zoals de politie, het hooggerechtshof en de al genoemde nieuwe anti-corruptie maatregelen een stap in de goede richting. Daarnaast is het onderwijs, de gezondheidszorg en het openbaar bestuur hervormd, en werkt Poroshenko aan een uitgebreid decentralisatieprogramma. De hervormingen hebben daarmee bijgedragen aan de totstandkoming van een visumvrij regime bij de EU. Oekraïne heeft nu, samen met Moldavië en Georgië, de hoogste mate van reisvrijheid van de voormalige Sovjetrepublieken, met uitzondering van de Baltische Staten, die lid zijn van de EU.
Nieuwe koers na verkiezingen 2019?
Veel van deze hervormingen zien er goed uit op papier, maar zoals gezegd is er nog een lange weg te gaan. De presidents -en parlementsverkiezingen, die beide volgend jaar plaatsvinden, zullen uitmaken of Poroshenko’s aanpak genoeg is om de bevolking tevreden te stemmen. Wat zeggen de peilingen? Volgens de huidige trends staat voormalige premier Joelia Timosjenko met 25% nu bovenaan wat betreft de presidentsverkiezing. Poroshenko zou van slechts ongeveer 10% van de kiezers steun krijgen. In vergelijking met de resultaten van eind 2017 verliest hij hiermee bijna de helft van de steun, terwijl de populariteit van Timosjenko juist groeit. Maar met nog ruim een jaar te gaan is het nog te bezien of Poroshenko het tegen Timosjenko zal afleggen.
Naarmate de verkiezingen dichterbij komen is een belangrijke vraag of de politieke elite ervoor kan zorgen dat het land niet opnieuw destabiliseert door concurrerende belangen in verkiezingstijd. De westerse partners van Oekraïne zullen hierop waakzaam moeten zijn en zullen moeten blijven pleiten voor vrije en eerlijke verkiezingen. Maar ook na de verkiezingen mag de aandacht niet verslappen, aangezien het werk aan het oplossen van alle genoemde problemen er één van lange adem is.
