Servië en Hongarije toneel van toenemende genderongelijkheid

Foto: Wikimedia Commons

Afgelopen vrijdag, 8 maart, was het Internationale Vrouwendag, een dag die in het teken staat van gendergelijkheid en solidariteit tussen vrouwen, maar ook aandacht vraagt voor problemen met betrekking tot vrouwenrechten. Gendergelijkheid staat onder druk in autoritaire regimes, zoals blijkt uit rapporten van Freedom House. Het prediken van hiërarchische, patriarchale structuren is een veelgebruikte en oude strategie van autoritaire leiders.

Ook in Centraal- en Oost-Europa is dit een probleem. Zo hebben Hongarije en Polen bijvoorbeeld in mei 2021 de term “gendergelijkheid” uit een EU-verklaring laten schrappen en is het Verdrag van Istanbul – gericht op de bestrijding van geweld tegen vrouwen – niet geratificeerd door Slowakije en Hongarije.

Om dit onder de aandacht te brengen is de FMS onderdeel van een project wat genderaspecten van democratische achteruitgang in Hongarije en Servië in kaart brengt. Wij interviewden trainer Stefanie de Ruiter, die in beide landen een workshop verzorgde aan politici die zich zullen inzetten op dit onderwerp.

Vrouwenrechten in Servië en Hongarije

Servië heeft zich in de afgelopen jaren ingezet voor verbetering van vrouwenrechten, zo is er in 2021 een wet over gendergelijkheid aangenomen en een strategie om gendergerelateerd en huiselijk geweld te stoppen opgesteld. Toch is er ook nog veel ongelijkheid. In een voortgangsverslag van de Europese Commissie over Servië staat dat jonge vrouwen in Servië bij het zoeken naar werk of op het werk te maken hebben met discriminatie op grond van geslacht, waar ze kwetsbaarder voor zijn vanwege het krijgen van kinderen. De Ruiter herkent dit beeld vanuit de training: “Veel mensen hebben moeite om vrouwen in rollen van leiderschap te zien,” zo vernam ze.

Ook in Hongarije krijgen vrouwen te maken met discriminatie op de arbeidsmarkt en in de politiek. Een speerpunt van regeringspartij Fidész is om nadruk te leggen op de primaire verantwoordelijkheid van de vrouw als ‘moeder’ en ‘echtgenote’. Dit is specifiek gericht op het stimuleren van geboortecijfers in de sterk vergrijzende Hongaarse bevolking. Orbáns blauwdruk voor ‘familiebeleid’ neemt inmiddels gretig aftrek bij andere extreemrechtse partijen in Europa. Hierdoor zijn er weinig vrouwen in politieke functies, wat gendergelijkheid ondermijnt. De situatie in Hongarije drukt zwaar op vrouwelijke politici. “De propaganda is wijdverbreid (zie ook foto, red.). Je merkt hierdoor dat bij sommige deelnemers het perspectief op een betere situatie ver weg is,” zo merkte De Ruiter op.

Zowel in Hongarije als in Servië was het belang van discussies rondom het bevorderen van de rol van vrouwen in de politiek en de gehele maatschappij groot. De Ruiter was zeer positief over het verloop van de trainingen. Ze meldde dat er veel enthousiasme was, er veel persoonlijke verhalen gedeeld werden met elkaar, en er ook mannen aanwezig waren die zich wilden inzetten op het onderwerp. Het belang van een training is om een ‘safe space’ te creëren waarin mensen over hun gedachtes en ervaringen kunnen praten. “Het is belangrijk voor vrouwen om te herkennen dat ze niet alleen zijn en ruimte te maken voor discussie. Als je anderen kan helpen, dan moet je dat ook doen.”

Dit evenement was onder andere georganiseerd met FEPS. Lees meer over FEPS via https://feps-europe.eu/.

Foto: Poster in Boedapest, Hongarije: “99% nee tegen gender propaganda.” Aan de onderkant: “Gemaakt namens de regering van Hongarije”