NL 
EN 
Foto: #BringBackOurGirls muurschildering in West Vale, Verenigd Koninkrijk – Flickr
Nigeria wordt overspoeld door een golf van ontvoeringen, uitgevoerd door diverse gewapende groepen die hun greep op de Nigeriaanse samenleving versterken. Het schrijnende probleem van massale ontvoeringen kwam in de schijnwerpers te staan nadat Boko Haram in 2014 276 schoolmeisjes ontvoerde uit Chibok, een daad die wereldwijd opschudding veroorzaakte. Maar ook vandaag blijven ontvoeringen Nigeria treffen. Zo werden dit jaar op 7 maart 287 onschuldige schoolkinderen in het noordwesten van Nigeria slachtoffer van een ontvoering, enkele dagen nadat ruim 200 vrouwen en kinderen in het noordoosten waren ontvoerd.
Ontvoeringen worden frequent toegepast door verschillende partijen in conflictsituaties door het hele land, met als doel aandacht te trekken en hun eisen en doelstellingen te verwezenlijken. Wij hebben Dengiyefa Angalapu, onderzoeker van het Nigeriaanse Centrum voor Democratie en Ontwikkeling, geïnterviewd over de dieperliggende oorzaken en mogelijke oplossingen van deze ontvoeringscrisis.
Diepgewortelde oorzaken
Angalapu benadrukt dat het probleem van ontvoeringen in Nigeria “groter is dan mensen denken” en dat “het nu een hele industrie is geworden”. Het land beleefde in 2023 een piek van 2118 ontvoeringen, een verontrustend feit. Angalapu stelt dat de economische crisis in Nigeria de kern van de problematiek vormt, waarbij hoge werkloosheid, armoede en inflatie een omgeving creëren waarin gewapende groepen gedijen. In een omgeving waar mensen worstelen om te overleven en hun basisbehoeften te vervullen, worden ze vatbaarder voor de rekruteringsinspanningen van deze groepen, die beloften van financiële steun en sociale stabiliteit bieden in ruil voor hun deelname aan criminele activiteiten. Ook wordt de economische situatie van het land gebruikt om de extreme acties van deze groepen te rechtvaardigen.
“Ontvoeringen zijn nu een hele industrie geworden”
Maar Angalapu stelt dat er meer factoren zijn die bijdragen aan de ontvoeringscrisis. Zo spelen ideologische motivaties ook een belangrijke rol, waarbij islamitische terreurgroepen zoals Boko Haram en ISWAP (provincie West-Afrika van de Islamitische Staat) ontvoeringen gebruiken als onderhandelingsmiddel om hun agenda te bevorderen. Bovendien hebben secessionistische groeperingen zoals Indigenous People of Biafra (IPOB), Eastern Security Network en Autopilot een wens om zich af te scheiden van Nigeria en een onafhankelijke staat, genaamd Biafra, te vestigen. Zij hebben hun toevlucht genomen tot ontvoeringen om de aandacht te vestigen op hun problemen en wensen.
Ontvoeringen worden dus vaak gebruikt om aandacht te trekken naar problemen in het land. Angalapu noemt ook het voorbeeld van ontvoeringen van medewerkers van oliemultinationals in de Nigerdelta. “Het is een onderhandelingsmiddel om de aandacht van de regering te vestigen op de milieuvervuiling en de verwoestende omstandigheden in de Nigerdelta”, stelt Angalapu. Tientallen jaren van activiteiten van oliemaatschappijen, waaronder Shell, in de Nigerdelta zijn ten koste gegaan van mensenrechten in de regio. Frequente olielekkages en onvoldoende onderhoud en schoonmaak van de infrastructuur hebben het grondwater en de drinkwaterbronnen vervuild, landbouwgrond en visserij vergiftigd en de gezondheid van de inwoners ernstig aangetast.
“Het is een onderhandelingsmiddel om de aandacht van de regering te vestigen op de milieuvervuiling en de verwoestende omstandigheden in de Nigerdelta”
Politieke onrust voegt nog een laag complexiteit toe. Angalapu zegt dat ontvoeringen vaak samenvallen met verkiezingen, waarbij politieke tegenstanders of potentiële kiezers het doelwit zijn om de uitslag te beïnvloeden of het democratische proces te destabiliseren.
Angalapu noemt nog een reden voor ontvoeringen: “Het is een rekruteringsstrategie, soms dwingen terroristische organisaties de mensen die ze ontvoerd hebben om zich bij hen aan te sluiten”. Soms worden deze ontvoerden ingezet als actieve strijders, maar ook als geheim agent.
“Soms dwingen terroristische organisaties de mensen die ze ontvoerd hebben om zich bij hen aan te sluiten”
Onmiddellijke actie en langetermijnoplossingen
Om de directe problemen te bestrijden is volgens Angalapu een meervoudige aanpak nodig. Daarbij begint hij verrassend genoeg over de motor, het meest gebruikte vervoermiddel bij ontvoeringen: “Om de veelvuldige ontvoeringen door motorfietsen aan te pakken is het noodzakelijk om betere marktsystemen op te zetten die deze voertuigen effectief koppelen aan hun eigenaars, waardoor ze in geval van criminele activiteiten snel kunnen worden teruggevonden. Daarnaast kan het invoeren van beperkingen op de grootschalige verkoop van brandstof helpen bij het beheersen van het misbruik van motorfietsen voor illegale doeleinden”, legt hij uit.
“Om de veelvuldige ontvoeringen door motorfietsen aan te pakken is het noodzakelijk om betere marktsystemen op te zetten die deze voertuigen effectief koppelen aan hun eigenaars, waardoor ze in geval van criminele activiteiten snel kunnen worden teruggevonden”
Ook de beveiliging van communicatie speelt een cruciale rol bij het tegengaan van ontvoeringen. Angalapu stelt: “Om opsporing te bevorderen, is het noodzakelijk om te investeren in het verbeteren van de beveiligingsprotocollen rond communicatiesystemen”. Hij benadrukt ook het belang van het aanpakken van veiligheidsrisico’s die gepaard gaan met het gebruik van contant geld. Omdat de geldeconomie weinig digitale sporen nalaat, kunnen criminelen gemakkelijker onopgemerkt opereren. Door banken te ondersteunen met digitalisering en digitale transacties te bevorderen, zou de transparantie en traceerbaarheid van financiële transacties toenemen.
Bovendien moet het rechtssysteem, met name de politie, dringend hervormd en gedecentraliseerd worden. “Politiediensten moeten landelijk toegankelijk zijn zodat dekking over het hele land verzekerd is. Dit is nu niet het geval”, legt Angalapu uit. Rechtszaken moeten sneller worden gevoerd om de lange vertragingen te voorkomen die nu maar al te vaak voorkomen. Daarnaast is het noodzakelijk om traditionele autoriteiten, zoals religieuze leiders, bij het proces te betrekken.
“Politiediensten moeten landelijk toegankelijk zijn zodat dekking over het hele land verzekerd is. Dit is nu niet het geval”
Een krachtig tegenoffensief
Als we de onderliggende structurele problemen willen aanpakken, moeten we niet alleen focussen op directe veiligheidskwesties en criminele activiteiten, maar ook op armoede en werkloosheid. Het is van cruciaal belang dat Nigeria zijn langdurige structurele problemen aanpakt. Internationale samenwerking kan hierbij een krachtig tegenoffensief vormen door de rechtsstaat te versterken, economische ontwikkeling te stimuleren en lokale organisaties te ondersteunen.
Lokale organisaties spelen een sleutelrol bij het aanpakken van gemeenschapsuitdagingen en het versterken van sociale weerbaarheid tegen extremistische ideologieën en criminele invloeden. Een treffend voorbeeld is de “Bring Back Our Girls” campagne, die niet alleen bewustzijn heeft gecreëerd over de vervolging van vrouwen in Nigeria, maar ook heeft bijgedragen aan het vergemakkelijken van asielaanvragen voor degenen die op de vlucht zijn voor vervolging. Bovendien was er een stille inspanning in samenwerking met deze beweging om 11 vrijgelaten Chibokmeisjes op te leiden die voorheen nauwelijks konden lezen en schrijven.
“Om de directe problemen te bestrijden is een meervoudige aanpak nodig”
Ondanks inspanningen blijven veel ontvoerden nog steeds vermist. Van de 276 Chibokmeisjes die in 2014 werden ontvoerd, blijven 112 nog altijd spoorloos. Zoals vaak het geval is bij omvangrijke problemen, is er geen eenvoudige oplossing voorhanden. De diepgewortelde maatschappelijke oorzaken vereisen diverse benaderingen. Initiatieven zoals het Nigeriaanse Centrum voor Democratie en Ontwikkeling en Save the Children in Nigeria dragen bij aan langetermijnoplossingen. Tegelijkertijd is het essentieel dat de Nigeriaanse overheid, in samenwerking met lokale maatschappelijke organisaties en met steun van nationale en internationale actoren, alles in het werk stelt om ontvoeringen te voorkomen. Dit vereist zowel structurele maatregelen als directe actie om de veiligheid van burgers te waarborgen.
