NL 
EN 
Thijs Reuten op bezoek bij het gesloopte huis van Fakhri in Al Bustan, Oost-Jeruzalem
Europarlementariër Thijs Reuten (GL-PvdA) bezocht Israël en Palestina en zag met eigen ogen de enorme impact van het conflict. Van Tel Aviv tot Jeruzalem en van Bethlehem tot Hebron op de Westelijke Jordaanoever: de situatie ter plekke liet een diepe indruk op hem achter. ‘Het was heel indrukwekkend, leerzaam, maar ook beklemmend. Je wordt er verdrietig van.’
Beide kanten van het conflict
Reuten bezocht – grotendeels samen met collega Tineke Strik –zowel Israëlische als Palestijnse NGO’s en gemeenschappen en sprak met mensen aan beide kanten van het conflict, waaronder ook enkele Israëlische parlementariërs. In Tel Aviv was hij onder meer op Hostage Square, waar wekelijks demonstraties plaatsvinden voor de vrijlating van de gijzelaars die op 7 oktober door Hamas werden meegenomen naar Gaza. ‘Familieleden en vrienden van de gijzelaars waren bang dat de uitwisseling weer zou stoppen – wat een week later ook bijna gebeurde. En vrijwel allemaal verweten ze Netanyahu en zijn regering dat het vrij krijgen van de gijzelaars nooit prioriteit heeft gehad.’
Tel Aviv – wekelijks protest voor vrijlating gijzelaars
Op de Westelijke Jordaanoever ontmoette hij Palestijnen die dagelijks te maken hebben met dreigende huisuitzettingen en de uitbreiding van Israëlische nederzettingen. ‘De bezetting is al illegaal, de nederzettingenpolitiek is al illegaal, maar nu is er op de West Bank een bewuste versnelling ingezet om Palestijnse gemeenschappen te vernietigen,’ zegt hij.
Vrouwenorganisaties als baken van hoop
Tijdens zijn reis sprak Reuten ook met activisten van Women Wage Peace in Israël en Women of the Sun in Palestina, twee vrouwenorganisaties die samenwerken aan een vreedzame toekomst. ‘Deze vrouwen zeggen: er gaat geen vrede komen als je niet ook vrouwen een plek aan tafel geeft. Want elke oplossing of elk akkoord zal per definitie minder succesvol zijn als je de helft van de mensen in feite niet mee laat doen.’ Hij ontmoette de vrouwen al eerder in Straatsburg bij de uitreiking van de Sakharovprijs 2025. Samen met een Franse en Belgische collega nomineerde Reuten de twee organisaties samen voor de prijs en bereikten ze de finale.
Ondanks de situatie blijven de vrouwen doorgaan met hun werk, ook al wordt samenwerken wel steeds lastiger, de ene organisatie zit in Bethlehem, de andere in Tel Aviv. ‘Ze kunnen elkaar door de aangescherpte regels nauwelijks nog zien.’ Toch zetten ze door, geïnspireerd door hun gezamenlijke Mothers’ Call, want ze willen als moeders niet dat nog een generatie verbitterd en in vijandschap opgroeit.
Hebron en Oost-Jeruzalem: verwoeste levens
In Hebron zag Reuten de gevolgen van de Israëlische nederzettingen van dichtbij. ‘Het centrum van de Palestijnse stad Hebron is een ‘ghost town’ geworden, omdat een klein groepje kolonisten daar beschermd moet worden. Sommige straten zijn gesteriliseerd, wat betekent dat Palestijnen daar helemaal niet meer mogen komen. In andere straten is de bewegingsvrijheid fors ingeperkt. Het is een volkomen bizarre en beklemmende situatie als je daar middenin het oude centrum staat.’
In Oost-Jeruzalem werd hij rondgeleid door de Joodse Angela uit West-Jeruzalem. Daar ontmoette hij de Palestijnse Fakhri en zijn vrouw wiens huis ruim een jaar geleden werd gesloopt door gemeentelijke autoriteiten. ‘Fakhri vertelde: het is natuurlijk niet alleen het huis dat wordt vernietigd, maar mijn herinneringen, mijn dromen, de geschiedenis van mijn familie en de toekomst van mijn kinderen.’
Reuten was diep geraakt door de manier waarop Israël met de huisvernietiging omgaat en hoe het gemeentebestuur van Jeruzalem door deze sloop een complete gemeenschap probeert te verdrijven. Bij een sloop krijgen de Palestijnen ook nog zelf de rekening, vertelt Reuten. ‘Je moet dan betalen voor het afbreken van je eigen huis, inclusief de lunchkosten voor de soms honderden mensen die betrokken zijn bij die sloop en de organisatie ervan.’
Sommige Palestijnen kiezen er daarom voor om hun huis deels zelf af te breken om zo de hoge sloopkosten te voorkomen. Reuten benadrukt hoe onrechtvaardig deze situatie is. Volgens hem investeert Europa in de bouw van de huizen en infrastructuur voor Palestijnen die verdreven dreigen te worden, zoals in de heuvels ten zuiden van Hebron, maar blijft een serieuze reactie vaak uit wanneer diezelfde gebouwen worden vernietigd door Israëlische autoriteiten.
‘Europa is verdeeld’
Het Israëlisch-Palestijnse conflict is al decennialang aan de gang, maar volgens Reuten staat Europa al meer dan tien jaar grotendeels aan de zijlijn. ‘Europa is verdeeld en daardoor slagen we er niet in om een fatsoenlijke rol te spelen,’ zegt hij. ‘Ja, we zijn de grootste humanitaire donor, maar humanitaire hulp alleen is niet genoeg.’ Volgens hem moet Europa politiek leiderschap tonen en een actieve rol spelen in het vredesproces. Respect voor internationaal recht, mensenrechten en burgerrechten moeten daarbij de ankers zijn.
De verdeeldheid binnen Europa is volgens Reuten het grootste obstakel. Verschillende lidstaten hebben uiteenlopende standpunten, waardoor gezamenlijke diplomatieke actie onmogelijk is. Zolang Europa niet met één stem spreekt, blijven we machteloos. Ook Nederland stelt zich volgens hem te afwachtend op als het gaat om de erkenning van Palestina. ‘Dat lukt sommige Europese landen wel, maar Nederland nog niet. Zij zeggen dan: ja, dat doen we dan wel als het zover is.’ Volgens Reuten moet er juist nu een evenwichtiger proces komen waarin ook de rechten van Palestijnen ondubbelzinnig erkend worden.
Hoe nu verder? Een langetermijnoplossing
Toch ziet Reuten een mogelijke uitweg, mits Europa zich verenigt. Volgens hem hoeft Europa het niet over alles eens te zijn, maar is het cruciaal om gezamenlijk op te treden. ‘Even optimistisch gedacht,’ zegt hij, ‘als Europa eensgezind zou zijn en de stap zou durven zetten om met landen in de regio aan een allesomvattend regionaal akkoord te gaan werken, wat zowel een levensvatbare Palestijnse staat omvat als duurzame veiligheid voor Israël, dan is er een kans.’
Reuten noemt de regio nadrukkelijk omdat hij sceptisch is over de rol van de Verenigde Staten in het vredesproces. Na alle uitspraken van Trump verwacht hij van die kant geen inzet voor een duurzame oplossing die voor alle partijen acceptabel is. Europa moet daarom verder zoeken naar andere mogelijkheden. ‘We moeten verder kijken dan de Verenigde Staten, want ja, we weten onderhand wel hoe die in de wedstrijd zitten,’ zegt hij.
Volgens hem zijn er Arabische landen die wél belang hechten aan een levensvatbare Palestijnse staat en waar Europa zich meer op zou moeten richten. De EU zou met deze landen om de tafel moeten gaan en zoeken naar concrete stappen richting een oplossing. ‘Want wat is het alternatief? Nog meer ellende en stilzwijgend toekijken hoe Israël doorgaat met annexatie en we steeds verder afraken van het vredesproces?’
Reuten wijst erop dat de situatie allang niet meer alleen over bezetting gaat. ‘Dit is geen bezetting meer, maar annexatiepolitiek onder druk van een extreemrechtse regering en dat is verschrikkelijk.’
Of Europa daadwerkelijk in staat is om een rol te spelen, hangt volgens hem af van de politieke wil en samenwerking. ‘Dat gaat natuurlijk alleen maar lukken als wij zeggen: hier is Europa en dit zijn onze plannen.’ Volgens hem is deze eensgezindheid de enige manier waarop Europa geloofwaardig kan bijdragen aan een oplossing voor het conflict. ‘Zoals ik ook onlangs in het Europees Parlement zei: als mensen aan beide kanten generatie op generatie zoveel familie en vrienden hebben verloren nog altijd geloven dat vrede mogelijk is, wie zijn wij dan om op te geven’.
