NL 
EN 
bron: Getty Images
Vandaag is het drie jaar geleden dat de oorlog in Oekraïne begon. In het kader van de oorlog die nog steeds gaande is, heeft Foundation Max van der Stoel bijgedragen aan een verschillende onderzoeken in samenwerking met Foundation for European Progressive Studies (FEPS) en haar partners over de wederopbouw van Oekraïne. Deze zes studies belichten verschillende aspecten ervan, zoals het arbeidsbeleid, gezondheidszorg en woonbeleid. Om een overzicht te geven, worden de beleidsonderzoeken hier kort toegelicht.
De uitdagingen en prioriteiten van sociaal beleid
In 2022 presenteerde de Oekraïense regering haar eerste visie voor de wederopbouw na de oorlog, die verder verfijnd werd tijdens de Recovery Conferences in Londen en Berlijn in 2023 en 2024. Deze beleidsstudie analyseert het opkomende welzijnsmodel in Oekraïne en benadrukt de kans om de economie en arbeidswetgeving te transformeren in het kader van de post-oorlogse wederopbouw. Door herstelplannen, recent aangenomen wetgeving en uitspraken van overheidsfunctionarissen te onderzoeken, beoordeelt de studie de ontwikkelingen in het sociale beleid en probeert het een breder publiek debat op gang te brengen over de toekomst van het sociale beleid in Oekraïne. De studie benadrukt het belang van aandacht voor sociaal beleid en biedt belangrijke aanbevelingen voor een rechtvaardiger en duurzamer herstel.
Sociaal arbeidsbeleid
In Oekraïne ontbreekt het aan vooruitgang bij het implementeren van sociale dialoogmechanismen, die essentieel zijn voor het Europese sociaal model. De werking van het tripartiete orgaan, waarin vakbonden, werkgeversorganisaties en de overheid samenwerken, is in de praktijk niet effectief. De betrokkenheid van sociale partners bij de hervorming van het arbeidsrecht is onvoldoende, wat zorgen baart voor de toekomst van de sociale dialoog in Oekraïne. Er is dringende politieke druk nodig, zowel vanuit de Europese Commissie als van lidstaten, om vakbonden en werkgeversorganisaties beter te betrekken bij de herziening van het arbeidsrecht. Dit is cruciaal voor de wederopbouw van Oekraïne en voor het waarborgen van arbeidsrechten volgens Europese en internationale normen.
Duurzame gezondheidszorg
De Russische invasie in Oekraïne heeft de gezondheidszorg in het land zwaar getroffen, waarbij al bestaande problemen zoals onder financiering, capaciteitstekorten en personeelstekorten verder zijn verergerd. In dit beleidsstuk wordt de noodzaak benadrukt voor gerichte hervormingen en een strategische allocatie van middelen om de veerkracht en toegankelijkheid van het zorgsysteem te verbeteren. De wederopbouw van het Oekraïense zorgsysteem vereist een integrale aanpak die niet alleen aandacht geeft aan korte termijn behoeften, maar ook duurzame, lange termijn oplossingen biedt. Het stuk onderzoekt de uitdagingen van deze hervormingen, met specifieke aandacht voor de rol van internationale donoren, maatschappelijke organisaties en vakbonden, en biedt aanbevelingen voor een succesvolle en veerkrachtige heropbouw van de zorginfrastructuur in Oekraïne.
De rol van onderwijs
Onderwijs is een essentieel recht volgens de Oekraïense grondwet en speelt een cruciale rol in de ontwikkeling van de samenleving. In 2017 introduceerde Oekraïne de hervorming Nieuwe Oekraïense School (NUS) om het onderwijssysteem te moderniseren, met nadruk op leerlinggerichte benaderingen en een up-to-date curriculum. Door de voortdurende oorlog staan echter veel onderwijssystemen onder druk, vooral in bezette gebieden, waar het Russische onderwijsbeleid de Oekraïense identiteit probeert te ondermijnen. Dit beleidsstuk benadrukt het belang van onderwijs, zowel voor het vervullen van de directe behoeften tijdens de oorlog als voor het leggen van de basis voor de toekomst van Oekraïne, inclusief de postoorlogse wederopbouw en modernisering van het onderwijssysteem.
Steun voor moederschap
Vrouwen spelen een essentiële rol in oorlogstijd, waar zij niet alleen aanzienlijke persoonlijke lasten dragen, maar ook bijdragen aan de veerkracht en het herstel van de samenleving. In Oekraïne worden moeders in armoede, en vooral alleenstaande moeders en gezinnen met kinderen, geconfronteerd met verergerde uitdagingen door de oorlog. Voor de Russische invasie in 2022 waren zij al getroffen door armoede en beperkte overheidssteun, en de oorlog heeft deze situatie verder verslechterd, vooral voor interne ontheemden. Vrouwen worden bovendien geconfronteerd met onevenredige zorgverantwoordelijkheden en worstelen onder de druk van stigmatisering en onvoldoende middelen. Deze beleidsnotitie onderzoekt de economische, sociale en emotionele strijd van deze moeders en benadrukt de noodzaak van inclusieve beleidsmaatregelen die hen ondersteunen in het herstelproces van Oekraïne.
Transformatie van het huisvestingsbeleid
De Russische invasie van Oekraïne in 2022 heeft de al bestaande problemen in de Oekraïense woningsector verergerd en nieuwe ongelijkheden gecreëerd. De oorlog heeft geleid tot aanzienlijke schade aan de woningvoorraad, vooral in het oosten van het land, en heeft een enorme toename van het aantal intern ontheemden veroorzaakt. De huidige woningwetgeving blijkt niet in staat om snel en effectief in te spelen op de dringende behoeften van de getroffen bevolking. Deze beleidsnotitie benadrukt de urgentie van een fundamentele verandering in het huisvestingsbeleid, met voorstellen voor het opzetten van een Nationale Woningagentschap, hervormingen in de woningfinanciering en herzieningen van de wetgeving om een duurzamer en rechtvaardiger woningaanbod te creëren voor de Oekraïense bevolking, met name voor economisch kwetsbare groepen.
