NL 
EN 
De oppositie kwam op 28 oktober bij elkaar voor het Georgische parlement in protest tegen de gang van zaken tijdens de verkiezingen (Bron: Flickr)
Een verkorte versie van dit bericht verscheen eerder in het FD
Vorige week vonden er verkiezingen in Georgië plaats – een cruciaal moment voor de geopolitieke oriëntatie van het land. De stembusgang liep uit op een deceptie. Een combinatie van stembusfraude en een oneerlijk speelveld maakt het zeer aannemelijk dat de uitslag niet de keuze van het Georgische volk representeert. De Georgische oppositie kwam al bij elkaar in een groot protest op maandagavond en eist volledige openbaring van data en een mogelijke herverkiezing. Het Westen reageert afwachtend en roept op tot meer onderzoek. Als we de Georgische democratie een serieuze kans willen geven moeten we meer doen. Op zijn minst zou de EU en Nederland deze verkiezingen niet moeten erkennen.
De verkiezingen in Georgië werden door een enorm aantal waarnemers geobserveerd. Waar deze rapporteren dat de verkiezingen ‘over het algemeen goed waren georganiseerd’, zijn er voldoende kanttekeningen te plaatsen. Intimidate rondom stembureaus, geweld, omkoping en geknoei met stemformulieren waren wijdverbreid tijdens de stemming, met name buiten de grote steden. Lokale waarnemers rapporteren ongeregeldheden bij 91% van de geobserveerde stembureaus. Zeer opvallend was ook het grote verschil tussen de exitpoll van Edison Research en de uiteindelijke uitslag. In eerder verkiezingen zat deze peiler er nauwelijks naast. Tel dit op bij structurele factoren zoals het zeer ongelijke mediaspeelveld, wijdverbreid cliëntelisme en de slechte toegang voor veel diasporastemmers– er is voldoende bewijs dat deze verkiezingen onvrij en oneerlijk vrij zijn verlopen.
Waarom is het belangrijk dat de EU zich hierover uitspreekt? Ten eerste is Georgië een kandidaat-lid van de EU. De Georgische bevolking verdient een eerlijke kans om zich over haar toekomst uit te spreken. Deze is hierbij ontnomen, waardoor EU-toetreding definitief in de ijskast zal komen te staan. Pro-Russische partij Georgische Droom, die de overwinning opeist, heeft in het afgelopen jaar al laten blijken geen enkele stappen richting toetreding te willen zetten en zet zich volledig in voor machtsbehoud. Dit zal in de toekomst leiden tot meer instabiliteit en onrust in Georgië, en daarmee ook in de bredere regio.
Daarnaast, als we dit voorbij laten gaan is het koren op de molen voor politici wereldwijd om verkiezingen te manipuleren en elkaars tactieken te kopiëren. De Hongaarse premier Orbán heeft Georgië direct naar de verkiezing bezocht om collega’s van Georgische Droom te feliciteren met haar ‘klinkende overwinning’. Als roterend EU-voorzitter schept hij hiermee expres verwarring en verdeeldheid. De combinatie van een ongelijk politiek speelveld en ongeregeldheden op verkiezingsdag is eerder effectief gebleken in Orbán’s Hongarije in 2022, maar ook in bevriend Servië in 2023. Het doel van deze politici is om koste wat het kost aan de macht te blijven. Georgian Dream gaf in haar campagne alvast fijntjes aan dat als ze een constitutionele meerderheid behalen, ze de gehele oppositie willen verbieden.
De EU en Nederland wachten nog af en roepen op tot onafhankelijk onderzoek. Hoe dit uit te voeren in Georgië is niet duidelijk – in het land staan de meeste instituties onder invloed van de regeringspartij. Door niet voortvarend te handelen verliezen we onze zelfverzekerdheid en vertrouwen om te staan voor democratische instituties zoals eerlijke en vrije verkiezingen. Langzaam maar zeker verliest de EU de pilaren van de democratie, ten koste van opportunistische politici die deze gebruiken voor eigengewin. In combinatie met desinformatiestromen en Russische inmenging – zoals in de verkiezingen in Moldavië afgelopen week – neemt de politieke instabiliteit op ons continent zienderogen toe.
Nederland en de EU zouden deze verkiezingen daarom niet moeten erkennen. Georgië heeft de kandidaat-status gekregen en tachtig procent van de bevolking wil lid worden van de EU. Als we eerlijke verkiezingen een integraal onderdeel vinden van de EU, kunnen we de gebeurtenissen in Georgië afgelopen weekend niet over onze rug laten gaan. In én buiten de Unie staan er anders genoeg politici staan klaar om deze trucs te herhalen en de democratische waarden van de Unie verder te eroderen.
