NL 
EN 
Foto: Overturn of Roe v. Wade – The Organization for World Peace
De uitkomst van de Amerikaanse presidentsverkiezingen zal niet alleen binnen de grenzen van de Verenigde Staten voelbaar zijn; de gevolgen zullen wereldwijd reiken. Vooral op het gebied van abortusrechten en reproductieve gezondheidszorg staat er veel op het spel. Een herverkiezing van Donald Trump kan het leven van miljoenen vrouwen in gevaar brengen door opnieuw cruciale Amerikaanse financiële steun af te snijden – een stap die doet denken aan het beleid van Trump zijn vorige ambtstermijn. Als hij opnieuw aan de macht komt, dreigt een herinvoering van deze maatregelen, wat een krachtige boodschap zal zijn voor aanbieders van reproductieve gezondheidszorg: zij staan opnieuw voor de keuze tussen essentiële Amerikaanse financiering en de vrijheid om reproductieve rechten en de toegang tot abortus te verdedigen.
De Global Gag Rule
Het gevaar zit in de mogelijkheid van de herinvoering van de zogenaamde ‘Global Gag Rule’ (GGR), ook wel bekend als de ‘Mexico City Policy’ en tijdens Trumps vorige ambtstermijn hernoemd tot de ‘Protecting Life in Global Health Assistance Policy’. Dit beleid, oorspronkelijk in 1984 ingevoerd door president Ronald Reagan, verplicht buitenlandse organisaties die Amerikaanse financiering ontvangen om zich te onthouden van het uitvoeren, promoten of informeren over abortus. Zelfs als deze organisaties abortusdiensten financieren met eigen middelen, riskeren zij Amerikaanse steun te verliezen als ze de GGR niet naleven. Elke president sinds Reagan heeft het beleid herzien of ingetrokken, wat NGO-financiering kwetsbaar maakt voor politieke veranderingen in de VS.
Onder Trump werd de GGR echter fors uitgebreid. Waar het voorheen alleen van toepassing was op gezinsplanningsorganisaties, werd het onder Trump uitgebreid tot vrijwel alle Amerikaanse financiering voor wereldgezondheid, wat neerkomt op een bedrag van zo’n $12 miljard. Bovendien werden in 2019 onderaannemers en lokale partners van getroffen NGO’s ook aan de GGR onderworpen. Hierdoor kwamen ook maatschappelijke programma’s onder druk, van HIV/AIDS-preventie tot voorlichting aan LGBTQ-gemeenschappen en baarmoederhalskankeronderzoek. Er gaan geruchten dat Trump in een volgende termijn zelfs wil besluiten om alle Amerikaanse buitenlandse hulp, ook humanitaire hulp, onder de GGR te laten vallen, wat wereldwijd een bedrag van $51 miljard aan hulp zou beïnvloeden.
Aanzienlijke schade door de GGR
De effecten van de GGR zijn onmiskenbaar en treffen vooral lage-inkomens landen zwaar. In landen als Ethiopië en Oeganda, die sterk afhankelijk zijn van Amerikaanse hulp, zagen gezondheidsorganisaties een afname in mobiele diensten en minder ondersteuning van lokale faciliteiten, wat ernstige impact heeft op het aanbod van gezinsplanning. Zelfs in landen waar abortus legaal is, zoals Nepal, ondervindt de sector schade: de Family Planning Association Nepal (FPAN) verloor miljoenen aan financiering door de GGR, met als gevolg dat hun dienstverlening bijna gehalveerd is. Vooral kwetsbare groepen, waaronder tienermeisjes, LGBTQ-gemeenschappen en mensen met hiv en aids, worden het hardst getroffen door de GGR. Jaarlijks lopen miljoenen tienermeisjes wereldwijd het risico op een ongeplande zwangerschap en onveilige abortus. In veel landen met een laag tot gemiddeld inkomen ontbreekt het hen aan adequate voorlichting en anticonceptiemiddelen. Dit verlies dwingt vrouwen, vooral uit gemarginaliseerde gemeenschappen, tot onveilige, illegale abortussen of ongewenste zwangerschappen.
Een zwijgcultuur versterken
De gevolgen van de GGR gaan verder dan alleen financiële beperkingen. Door verwarring te creëren en anti-abortus sentimenten te versterken, krijgt de regel een zwijgend effect rond abortus waardoor informatie over abortus in veel landen steeds moeilijker te verkrijgen is. Deze zwijgcultuur versterkt wederom het stigma rond abortus en geeft anti-abortusactivisten wereldwijd nieuw momentum. Veel organisaties en zorgverleners durven geen doorverwijzingen naar veilige abortusdiensten meer te geven of staken hun activiteiten, uit angst voor het verlies van cruciale financiering, zelfs al geldt de GGR technisch gezien niet voor landen en overheden.
De ironie van de GGR
Daarnaast blijkt het oorspronkelijke doel van de GGR, namelijk het verminderen van abortussen, in de praktijk ineffectief. Volgens de WHO leidt de beperkte toegang tot anticonceptie en informatie over abortus juist tot een stijging van onbedoelde zwangerschappen. Voor veel vrouwen in kwetsbare landen is de behoefte aan abortus namelijk een noodzaak, niet een keuze, en ongeacht de obstakels zullen zij manieren blijven zoeken om een ongewenste zwangerschap te beïndigen. Ironisch genoeg kan de GGR daardoor zelfs leiden tot een toename van abortussen wereldwijd, omdat vrouwen in wanhoop terugvallen op onveilige methoden. Zoals Carole Sekimpi, senior Afrika-directeur van MSI Reproductive Choices, benadrukt: “Trump moet inzien dat dit beleid vrouwenlevens in gevaar brengt.”
Vicieuze cirkel van financiering
De onvoorspelbare en wisselende aard van de GGR bemoeilijkt langetermijnplanning en verlamt partnerschappen. Het continu in- en uittrekken van de GGR, afhankelijk van de politieke kleur van de zittende president, creëert gaten in de gezondheidszorg. Cruciale programma’s kunnen hierdoor worden onderbroken en personeel en middelen kunnen verdwijnen. De afhankelijkheid van Amerikaanse financiering, aangezien de VS de grootste donor is in deze sector, maakt het voor NGO’s vrijwel onmogelijk om deze verliezen op te vangen. Gezinsplanningorganisaties worden op deze manier gevangen in een cyclus van financiering en defunding. Het gezondheidssysteem kan je niet simpelweg in vier jaar stopzetten en vervolgens zonder problemen weer opbouwen; de volgende keer moet je weer vanaf nul beginnen, aldus Tushar Niroula, uitvoerend directeur van MSI Nepal.
Keuze voor de toekomst
De keuze die Amerikanen binnenkort dus maken, biedt hen de kans om te bepalen of hun regering politieke spelletjes boven de levens van vrouwen en meisjes plaatst. Zullen zij de koers voortzetten die verandering en veiligheid voorop stelt, of zullen zij de gezondheidszorg beperken? Het antwoord op die vraag zal de komende week helder worden, met gevolgen die wereldwijd voelbaar zullen zijn. De tijd dringt; de ogen van de wereld zijn op hen gericht.
