NL 
EN 
Dinsdag 6 februari 2018 presenteerde de Europese Commissie de uitbreidingsstrategie van de Europese Unie met de landen in de westelijke Balkan. De Commissie heeft nu een schema opgesteld met een richtlijn voor mogelijke toetreding van deze zes landen.
Er zijn echter nog vele struikelblokken te overwinnen voordat de Balkan deel van de EU is en werkelijk Europees kan worden. De Balkan staat bekend om de vele conflicten. De Commissie eist dan ook terecht dat de landen op de Balkan enkel lid kunnen worden als ze hun onderlinge problemen oplossen en werken aan verzoening.
Eén potentieel conflict ligt in de relatie tussen Griekenland en Albanië. Deze buurlanden delen een lange geschiedenis die typisch is voor de Balkan. Ongeveer tien procent van de bevolking van Albanië heeft directe historische banden met het noordwesten van Griekenland. Dit gebied werd in 1913 bij Griekenland gevoegd, maar werd bewoond door een Albaneessprekende bevolking die zich identificeerden als Cham. In de drie decennia na 1913 werden vele Cham van hun gebied verdreven. In 1944 werd de laatste etnische zuivering in het gebied uitgevoerd waarbij vrijwel de gehele gemeenschap werd verdreven naar Albanië; een gebeurtenis die nog steeds grote invloed heeft op de onderlinge relaties tussen beide landen.
De verdreven Cham werden opgevangen in de steden in het zuiden van Albanië waar ze merendeels terechtkwamen in speciaal voor hen opgezette woonwijken. De Cham verloren ook hun Griekse burgerschap. Daarnaast werden hun huizen, land en bezittingen verbeurd verklaard en door de Griekse overheid overgenomen. Gedurende het communistische regime in Albanië bleef de zaak van de verdreven Cham onderdrukt. Na de val van het communisme kwamen een groot aantal organisaties op die de zaak van de Cham bepleitten en teruggave van bezittingen en land in Griekenland eisten. Vaak kregen deze organisaties steun van de Albanese overheid. Zo werd in 1994 een monument voor de verdrijving van de Cham in 1944 opgericht en riep de Albanese overheid 27 juni uit tot een herdenkingsdag voor de genocide op de Cham. De zaak van de Cham is in de laatste decennia vaak gebruikt om nationalistische gevoelens onder de Albanese bevolking op te roepen. Daartegenover staat dat de Albanese overheid streeft naar goede relaties met Griekenland om ervoor te zorgen dat deze de toetredingsgesprekken met de Europese Unie niet frustreert.
De eisen van de Cham raken ook een gevoelige snaar in Griekenland. Een duidelijk voorbeeld hiervan is de reactie van de Griekse regering op uitspraken van de Eurocommissaris verantwoordelijk voor de uitbreidingsgesprekken van de EU dat beide landen de Cham zaak dienen op te lossen. Griekenland eiste direct dat de EU zich er niet mee mag bemoeien. Vanuit het perspectief van het voorkomen en oplossen van het conflict is het waarschijnlijk juist wel verstandig als de EU een actieve bemiddelaar wordt. De Balkan dient immers Europees te worden voordat ze deel kunnen worden van de EU. Rechtvaardige crisisbeheersing en onafhankelijke bemiddeling zijn hierbij cruciaal.
Door: Jeroen Zandberg
Foto: Roel Wijnants
