NL 
EN 
Mensenrechtenverdediger Ales Bialiatski is één van de drie winnaars van de Nobelprijs van de Vrede dit jaar. Maar aangezien hij sinds juli 2021 in Belarus gevangen zit zullen anderen in zijn naam zijn prijs in ontvangst moeten nemen. Op 25 november, de dag dat hij 500 dagen vast zat, organiseerden vereniging van Belarusen in Nederland MARA en mensenrechtenorganisatie Libereco een demonstratie voor de Belarusische ambassade in Den Haag voor de vrijlating van Ales Bialiatski en alle politieke gevangenen in Belarus.
Met zijn organisatie Viasna vecht Bialiatski sinds 1996 voor respect voor mensenrechten in Belarus en voor de vrijlating van politieke gevangenen. Sinds de vervalste verkiezingen van augustus van 2020 draait de organisatie overuren om haar werk te blijven doen als mensenrechtenverdedigers te midden van de tienduizenden arrestaties, de politieke veroordelingen en marteling van mensen die opstaan voor hun rechten. Zes leden van Viasna zijn inmiddels zelf gearresteerd. Enkelen van hen zijn al veroordeeld tot gevangenisstraffen tussen drie en 15 jaar. Ales Bialiatski’s veroordeling laat nog op zich wachten, maar hij zou tot 12 jaar gevangenisstraf kunnen krijgen.
Deze maand passeerde Viasna’s lijst van erkende politieke gevangenen in Belarus het onvoorstelbare getal 1400. Op de 500ste dag van Ales Bialiatski’s gevangenschap demonstreerden MARA en Libereco, met ondersteuning van het Nederlands Helsinki Comité en Amnesty International, daarom voor de vrijlating van al deze politieke gevangen: mensenrechtenverdedigers zoals Ales Bialiatski, politiek activisten zoals Maryia Kalesnikava, vakbondsactivisten zoals Aliaksandr Yarashuk, journalisten zoals Lyudmila Chekina, en vele anderen.
Verschillende sprekers tijdens de demonstratie herinnerden de aanwezigheden eraan dat dit niet Ales’ eerste gevangenisstraf is die hij in een Belarusische gevangenis uitzit. Al tussen 2011 en 2014 zat hij een gevangenisstraf uit voor zijn mensenrechtenactivisme. Waar velen na een gevangenisstraf uit het land vertrekken, bleef Ales, ook na de vervalste presidentsverkiezingen van 2020 en toen in de loop van 2021 de repressie steeds verder toenam. In de zomer van 2021 werd hij opnieuw gearresteerd.
Tijdens de demonstratie vertelde Valeriya Krasovskaya de aanwezigen hoe Ales Bialiatski en zijn organisatie haar had bijgestaan na de gedwongen verdwijning van haar vader in 1999. Zonder zijn hulp had haar familie nooit op dezelfde manier bewijs kunnen verzamelen van de betrokkenheid van de staatsorganen bij de verdwijning en dit aan kunnen kaarten bij internationale instanties.
Zijn inzet voor mensenrechten en de vrijlating van politieke gevangenen is wat Ales achter tralies heeft doen belanden. Het is ook wat hem de Nobelprijs heeft bezorgd. De demonstranten stonden er daarom niet alleen voor de vrijheid van Ales Bialiatski, maar voor alle politieke gevangenen in Belarus. Namens Libereco las ik de namen en geschiedenissen voor van de vijf politieke gevangenen die op dit moment door Nederlandse parlementariërs uit de Tweede Kamer en het Europees Parlement zijn geadopteerd. Met een snel groeiende lijst van politieke gevangenen zijn meer adopties door parlementariërs hard nodig. Tegenover meer dan 1400 politieke gevangenen staan op dit moment iets meer dan 300 Europese adopties.
Namens de Foundation Max van der Stoel (FMS), die al 20 jaar samenwerkt met organisaties uit Belarus, legde Mathieu Neelen uit hoe het steeds moeilijker is geworden om in Belarus actief te zijn vanwege het repressieve beleid van Loekasjenko. Veel organisaties waarmee de FMS samenwerkt zijn naar buurlanden gevlucht, zijn gedwongen te stoppen of hun medewerkers zitten in de gevangenis. Mathieu bedankte ook de aanwezigen voor hun moed en riep iedereen die affiniteit en solidariteit heeft met Belarus op om zich te blijven inzetten voor democratisering en vrijheid.
Libereco heeft in Duitsland een succesvolle petitie lopen voor de vrijlating van Ales Bialiatski en alle politieke gevangenen in Belarus en is kort geleden ook een Engelstalige petitie gestart.
Op 10 december zal de Nobelprijs voor de Vrede uitgereikt worden aan het Oekraïense Center for Civil Liberties, aan de Russische mensenrechtengroep Memorial, en aan Ales Bialiatski, maar niet aan hem persoonlijk. Wie hem toch een hart onder de riem wil steken, kan hem een kaart sturen – of in de geest van Ales, aan één van de andere 1400+ politieke gevangenen in Belarus.
Geschreven door Christie Miedema (Libereco)
